‘We leggen een zaadje en hopen dat men kiest voor archeologie’

door

Tekst en beeld Tascha Aveloo

MARIËNBURG — Het is stoffig en heet op weg naar Mariënberg in de bus van het ministerie van Onderwijs, Wetenschap en Cultuur. Bij aankomst worden uitklaptafels, emmers vol archeologische materiaal uitgeladen en gebracht naar de zaal van het Mariënberg Cultuur, Kunst en Craft Centrum. Ruim twintig kinderen wachten om deel te nemen aan de laatste dag van het Archeologie-vakantieproject.

Samen met leden van het platform Ontwikkeling van Mariënburg is dit driedaagse vakantieproject gehouden. “We zijn gestart in de stad bij het Lalla Rookh-gebouw. Daar hebben we ook enkele dagen dit traject gedraaid”, vertelt archeoloog Irene Meulenberg, hoofd Archeologische Dienst van het directoraat Cultuur, aan de Ware Tijd.

“Er is nog weinig kennis over het onderwerp en er is sprake van een levendige illegale handel in archeologische artefacten”Irene Meulenberg

Kinderen actief betrokken

Een belangrijke motivatie achter het project is het vergroten van bewustwording over archeologie in Suriname. “En we starten bij de jongeren.” Er is volgens haar nog weinig kennis over het onderwerp en er is sprake van “een levendige illegale handel in archeologische artefacten”.

Het project moet jongeren informeren dat archeologie een mogelijk carrièrepad is. “We leggen hiermee een zaadje en hopen dat kinderen in hun latere leven zullen kiezen voor archeologie.” Over ten minste één meisje was ze heel enthousiast. “Zij heeft met eerdere activiteiten meegedaan, haar interesse is echt en ze stelt veel vragen.”

Instructiefilm

De groep kijkt eerst naar een kort instructiefilmpje, waarbij instructeur Darren Sarijoen uitleg geeft. Hij heeft geschiedenis gestudeerd aan het Instituut voor de Opleiding van Leraren (IOL), met daaraan gekoppeld een minor in archeologie. Hij is medewerker bij de Archeologische Dienst.

De kinderen leren over het opgraven en wat wordt gedaan met artefacten die worden gevonden. Ze leerden met aanschouwelijk materiaal wat voor soort artefacten kunnen worden gevonden, zoals keramiek, aardewerk, metalen voorwerpen, munten, botten en glas. “In Suriname komen twee soorten weinig voor: hout en botten. Dit komt vanwege het tropische klimaat, dat maakt dat dit biologische materiaal heel gauw vet”, legt Sarijoen uit.

Na het bekijken van het instructiefilmpje met uitleg, verplaatst de groep zich naar buiten waar ze met speciaal instrumentarium, zoals een weegschaal, artefacten mag afmeten en documenteren.

Documentatie

De kinderen mochten de voorwerpen wassen, onderverdelen en sorteren naar soort. “Deze scherf, die ooit deel was van een servies, heeft geen waarde. Waardevol is wel de informatie van en rondom het gevonden voorwerp. Zonder goede documentatie verliest het artefact zijn waarde. Daarom is documentatie belangrijk”, vertelt Sarijoen.

Daarna vindt de analyse plaats van de kleur, vorm, afmeting, gewicht en welke decoratie of beschrijving er op zo een stuk staat. De kleur kan vertellen waar het vandaan komt of wie het heeft gemaakt. “Als we in Suriname potten vinden van oranje kleur dan weten we dat inheemsen ze hebben gemaakt, omdat zij rode klei gebruiken.”

Is de pot zwart dan is het afkomstig van marrons omdat zij witte klei gebruiken met toevoegsels dat een donkere kleur geeft. Ook uit de vorm kan worden opgemaakt waarvoor iets werd gebruikt. “Dit geheel aan informatie vertelt over de leefomstandigheden van waar de mensen leefden, hoe zij aten, waar ze werkten en hoe het leven er toen uitzag”, legt de instructeur uit.

Hij geeft een voorbeeld: brons is een combinatie van tin en koper. Echter, in sommige gebieden is er geen tin te vinden. “Vinden we wel brons, maar we weten dat daar geen tin was, dan vertelt dat ons dat er dus handel was in tin om brons te kunnen maken.”

Na enkele andere opdrachten is er een ‘toets’ om te testen wat is blijven hangen van datgene dat de kinderen in drie dagen hebben geleerd. Na een broodje, uitreiking van een certificaat aan elk kind en samen genieten van bamiesoep  en verfrissende stroop vertrekt het gezelschap terug naar Paramaribo. “Ons verlangen is om dit ook in Nickerie, Coronie en andere districten te kunnen doen”, zeggen de medewerkers van Cultuur.