Waterhoofd: Personeelsstop bij de SLM

door

door Armand Snijders

PARAMARIBO — Voor de Surinaamse Luchtvaartmaatschappij (SLM) en haar werkarmen geldt sinds vorige maand een personeelsstop. Bij het zieltogende bedrijf zijn momenteel 502 mensen in dienst en dat mogen er niet meer worden. In de eerste maanden van dit jaar werden nog 48 mensen aangenomen. Het is een waterhoofd waaronder de onderneming bezwijkt.

Bij het vliegbedrijf werken 280 mensen, 126 bij Surair Ground Services, bij Surair Catering Services 66, terwijl Surair Cargo Services dertig werknemers op de loonlijst heeft staan. In 2021 zou menigeen gebruik hebben gemaakt van de ontslagregeling die door toenmalig directeur Paul de Haan was opgesteld. Dat was opgenomen in zijn herstelplan voor de SLM, Vision-23, waarvan de inhoud nooit uitvoerig met de samenleving is gedeeld ondanks dat toenmalig president Chandrikapersad Santokhi dat meerdere malen had beloofd.

“Het dreigement van De Haan om in dat geval ‘voor een significant deel van de medewerkers een collectieve ontslagvergunning aan te vragen’ werd nooit in daden omgezet”

Aanvankelijk telde het vliegbedrijf driehonderd mensen, van wie volgens De Haan een aanzienlijk deel moest worden afgevloeid. Het plan omvatte een vrijwillige vertrekregeling voor het personeel, waarbij afhankelijk van het aantal dienstjaren het salaris en de ziektekostenverzekering een tijdje werden doorbetaald. Daar maakte slechts een enkeling gebruik van. Daarnaast werd een vroegtijdige uitdiensttreding-regeling (VUT) geïntroduceerd, die van toepassing was op medewerkers die 25 dienstjaren en de leeftijd van 55 jaar hadden bereikt. Volgens bronnen hebben zo’n veertig mensen daarvan gebruik gemaakt.

Vrijwillige ontslagronde

Dat was veel minder dan waarop was gehoopt. Het dreigement van De Haan om in dat geval “voor een significant deel van de medewerkers een collectieve ontslagvergunning aan te vragen” werd nooit in daden omgezet. Integendeel, er werden juist nieuwe krachten aangetrokken, waardoor het uiteindelijke personeelsbestand van het vliegbedrijf met slechts twintig mensen is afgenomen in vergelijking met 2021.

Aan salarissen is het concern iedere maand gemiddeld ruim zeshonderdduizend US dollar kwijt, waarvan circa driekwart voor het vliegbedrijf en de rest voor de drie Surair-units. Overigens, de collectieve arbeidsovereenkomst (CAO) van de werknemers is sinds 2017 niet aangepast, “vanwege de financiële uitdagingen van de SLM”.

Het huidige personeelsbestand van het vliegbedrijf zal van 280 werknemers zeker terug moeten naar tweehonderd. Bij de drie overige units zullen aanmerkelijk minder mensen moeten worden bedankt, mits men bereid is een stapje harder te lopen om de efficiëntie te vergroten.

IPB-vliegen

Overigens, de regeling voor werknemers om IPB te mogen vliegen, is al jarenlang een onderwerp van discussie. IPB, dat staat voor ‘indien plaats beschikbaar’ is een regeling waarbij medewerkers van luchtvaartmaatschappijen en hun familieleden tegen een gereduceerd tarief kunnen meevliegen als er nog stoelen beschikbaar zijn op een vlucht. Dat geldt ook voor de SLM-medewerkers, zelfs diegenen die in de afgelopen jaren zijn afgevloeid. Het is bovendien een gunst en geen recht, omdat betalende passagiers altijd voorrang hebben. De SLM wil daar eigenlijk vanaf omdat het handenvol geld kost, maar voor het personeel – en de vakbond – is  dat totaal onbespreekbaar.

De SLM wil standaarden instellen en een gedragscode introduceren, waardoor het serviceniveau naar een hoger plan zal worden getild. Daartoe zullen nog meer trainingen worden verzorgd en zal ook aandacht worden gegeven een de versterking van het personeelsbeleid. De passagiers zullen blij zijn als ze beter worden behandeld door de SLM-medewerkers, want daarover regende het de laatste jaren klachten.

Onevenredig groot

Maar of het genoeg is om het bedrijf te redden, is de grote vraag. Alle maatregelen zijn lang niet genoeg om van de luchtvaartmaatschappij een efficiëntere en zo mogelijk winstgevende onderneming te maken. Het personeelsbestand is nog altijd onevenredig groot in verhouding tot de drie vliegtuigen waarmee de SLM nu vliegt, zo waarschuwen deskundigen al jaren. Zeker als in ogenschouw wordt genomen dat het toestel op de mid-Atlantische route naar Amsterdam op basis van wet lease wordt gehuurd, wat betekent dat de complete bemanning wordt meegeleverd en dus geen SLM-personeel aan boord meevliegt.

Het al jarenlange voornemen om een toestel te dry leasen voor die route stuitte op allerlei bezwaren: ten eerste is de maatschappij niet gecertificeerd om met de veel goedkopere tweemotorige vliegtuigen te mogen vliegen en bovendien zijn leasemaatschappijen huiverig om aan de SLM te verhuren vanwege haar slechte financiële reputatie.

En sinds de recente blacklisting van Suriname door de Europese Unie, is het sowieso verboden om met eigen toestellen richting de aangesloten landen – waaronder Nederland – te vliegen. Het gaat minimaal twee tot drie jaar duren voor het land eventueel weer van die lijst kan worden geschrapt. President Jennifer Geerlings-Simons wil dat sneller voor elkaar krijgen maar dat is zeer onrealistisch.