VENETIANISME

door

Eenvoud, persoonlijke integriteit en hard werken, dat zijn de voorbeelden die Surinamers zich van Venetiaan, zullen herinneren. Zijn vijf politieke decennia kenmerken zich het meest door vastberadenheid en een drang naar structuur. Venetiaan was geen populist of groots spreker. Als leider wilde hij de feiten kennen, begrijpen en als er eenmaal een besluit genomen was, uitvoering daarvan. Hij geloofde meer in een zelfstandig en productief Suriname dan in volgzaamheid naar het buitenland, in het bijzonder Nederland toe. Bestuurders en ambtenaren moesten zich onderscheiden in hun werk, niet met mooie praatjes. Hij had geen behoefte aan politieke fanfare, maar was een realist, als het om coalitievorming ging.
Hij heeft corruptie benoemd en als hij in de gelegenheid daartoe was ingeperkt, maar nooit met vuur en zwaard bestreden. Hij was een organisator voor herdemocratisering, herstel en compensatie van slachtoffers van militair geweld, maar geen verzetsman of vrijheidsstrijder. Hij kon ‘tarantula’s’ en ‘blinde muren’ benoemen, zonder over te gaan tot ontslagen, aangiften of het verbreken van samenwerkingen met politieke partners, die zich wel in het grijze circuit mengden.
Als voorzitter vereiste hij een hoge standaard van NPS’ers. En de totale natie had vaak meer en eerder zijn aandacht, dan de groei van de eigen politieke partij. Intern moesten partijtoppers door een ringetje te halen zijn, terwijl extern niet hard opgetreden werd tegen de excessen en zelfverrijking van de ABOP en PL als coalitiepartners. Betrouwbare partners bij de instituten die hij wilde wederopbouwen en versterken, zoals André Telting bij de Centrale Bank van Suriname, waren hem goud waard.
Venetiaans laatste publiek politieke momenten geven een duidelijk inzicht in wat zijn politiek gedachtegoed qua actualiteiten was. Op een NPS-evenement riep hij kort voor het uittreden van de partij uit de VHP-coalitie van 2020, het volk op, Chan niet te laten vallen. Bij Grun Dyari was dit aan dovemansoren gericht. De partij verliet niet lang daarna de coalitie en koos in 2025 ook niet voor samenwerking in een alternatieve coalitie met Santokhi. Kort na het bekend worden van de intenties tot het samenwerken van de NPS met de NDP na de verkiezingen van 2025, sprak Venetiaan zijn scherpe afkeuring uit over de samenwerking en het concept van een presidentschap van Simons. In zijn weigering van een begrafenis met staatseer is de subtekst, dat hij geen behoefte heeft aan NDP-huichelarij (of NPS-huichelarij) en evenmin onderwerp wenst te zijn van discussies, zoals bij het overlijden van Bouterse.
Als langstzittende president van de Republiek Suriname zijn de wapenfeiten bekend en inmiddels grotendeels legendarisch: het tot tweemaal toe beheersbaar maken van de wisselkoersen en daarmee de Surinaamse economie, het vredesakkoord dat een einde maakte aan het gewapend binnenlands conflict, de opstart van de vervolgingen voor de Decembermoorden, het ontslag van Bouterse als legerleider, tal van successen in de strijd tegen drugshandel en een enorm surplus op de begrotingen en in de staatskas, aan het einde van zijn derde en laatste regeertermijn. Hij realiseerde dit zonder hyperbool en zonder beloften vanaf politieke podia vooraf, om het te zullen gaan doen.
Venetiaan heeft geen politieke opvolging achtergelaten. Het meest onderscheidende wat van de NPS-voorzitter die de hamer van hem overnam gezegd kan worden is: “You Sir, are no Venetiaan”. Maar Venetiaan zelf heeft daar een aandeel in. Verstandig en data gedreven besturen, resulteert nog niet in een kopie van die bestuursstijl. Het venetianisme kan niet geput worden uit een autobiografie of uit een reeks aan toespraken, want hij verliet het politiek toneel, zonder dat gedachtegoed bestuurbaar achter te laten of in vorming van bestuurders, naar zijn evenbeeld over te dragen. Uit het bont gevederte dat zijn drie kabinetten vormden, kwam een president voort, maar ook allerlei rapaille dat maar al te graag dicht tegen Bouterse aankroop voor machtsbehoud, terwijl meer dan één oud-bewindsman achter de tralies belandde. Het venetianisme is daardoor een tijdperk, een gevoel van nostalgie, maar geen helder navolgbare weg naar Surinamers die terugverlangen naar die tijd.
 
The post VENETIANISME ..