Suriname opnieuw erkend als Tier 1-land in strijd tegen mensenhandel

Tekst Ivan Cairo

PARAMARIBO – De Amerikaanse ambassade in Paramaribo erkent in een verklaring Surinames inzet om mensenhandel hard aan te pakken. In het Trafficking in Persons Report 2025 dat deze week door het Amerikaanse State Department is gepubliceerd is Suriname opnieuw als Tier 1-land erkend. Deze hoogste classificatie weerspiegelt de voortdurende inzet van de autoriteiten om mensenhandel tegen te gaan. Het jaarlijkse rapport van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken evalueert wereldwijd de inspanningen van regeringen op het gebied van mensenhandel en benadrukt de noodzaak van strengere maatregelen tegen dwangarbeid en seksuele uitbuiting. Het rapport legt ook de betrokkenheid van transnationale criminele organisaties, buitenlandse terroristische groepen en sommige landen die staatsondersteunde dwangarbeid faciliteren, bloot en wijst op de bedreiging hiervan voor de veiligheid en welvaart van de regio en de Verenigde Staten.

Stappen voorwaarts

In het afgelopen jaar heeft Suriname zijn onderzoeken naar mensenhandel versterkt, het aantal veroordelingen van daders verhoogd, automatische juridische en medische bijstand voor slachtoffers gewaarborgd en nauw samengewerkt met regionale en internationale partners voor vertaalservices en grensoverschrijdende samenwerking. Deze stappen tonen echte vooruitgang en benadrukken de vastberadenheid van Suriname om de hoogste standaarden te handhaven bij de bescherming van kwetsbare groepen.

Tegelijkertijd onderstreept het rapport dat er nog belangrijke uitdagingen bestaan. Om de Tier 1-status te behouden en uit te bouwen, moet Suriname gespecialiseerde financiering voor anti-mensenhandelinspanningen toewijzen, de training van rechters en onderzoekers verbeteren en proactief slachtoffers identificeren onder risicogroepen, waaronder migranten. Daarnaast zijn meer inspraak van overlevenden, betere bescherming van slachtoffers tijdens rechtszaken en verbeterde monitoring en evaluatie essentieel. De Amerikaanse ambassade benadrukt dat voortzetting van deze vooruitgang inzet en samenwerking vereist en is bereid de productieve samenwerking met Suriname voort te zetten.

Vervolging en justitie

Suriname voldoet volledig aan de minimumnormen voor de uitbanning van mensenhandel en blijft daarom op Tier 1. Artikel 334 van het Surinaamse Wetboek van Strafrecht stelt seksuele uitbuiting en arbeidsuitbuiting strafbaar, met gevangenisstraffen tot negen jaar en een boete van SRD 100.000 voor slachtoffers van zestien jaar of ouder, en tot twaalf jaar voor slachtoffers jonger dan zestien. Deze straffen zijn streng en vergelijkbaar met andere zware misdrijven, zoals verkrachting.

In 2024 startte de politie 25 onderzoeken naar mogelijke mensenhandel, waaronder zeven zaken van seksuele uitbuiting, één geval van gedwongen arbeid en zeventien onderzoeken naar niet-gespecificeerde uitbuiting. Dit is een stijging ten opzichte van 2023, toen vijftien onderzoeken werden geopend. Acht vermeende daders van seksuele uitbuiting werden vervolgd, en acht personen werden veroordeeld, waarvan zeven onder de mensenhandelwet. Twee verdachten werden vrijgesproken wegens onvoldoende bewijs.

Het Trafficking in Persons Unit (TIP Unit) van de politie, bestaande uit vijftien rechercheurs, speelt een centrale rol in het onderzoeken van mensenhandel en migrantenmokkel. De unit werkt samen met de Militaire Politie, het Bureau Vreemdelingenzaken, het Ministerie van Arbeid en de Politie Jeugdzaken. Het TIP Unit verwijst zaken door naar het Trafficking in Persons Desk (TIP Desk) van het Openbaar Ministerie, waar drie medewerkers zich specialiseren in mensenhandelzaken. Ondanks goede samenwerking kampen beide teams met een tekort aan middelen en personeel. Inspecties in het binnenland zijn hierdoor beperkt, hoewel samenwerking in die regio recentelijk verbeterd is.

Bescherming van slachtoffers

In 2024 werden 25 slachtoffers geïdentificeerd, onder wie veertien Chinezen, acht Cubanen en twee Surinaamse minderjarigen. Slachtoffers kregen toegang tot opvang en essentiële diensten. De TIP Unit beheert een noodopvang voor zes personen en sinds maart 2024 ook een langdurige opvanglocatie. Kinderen konden, afhankelijk van hun situatie, bij een pleeggezin of kinderopvang verblijven. Speciale medische zorg en counseling werden aangeboden, evenals begeleiding bij re-integratie.

Slachtoffers hoeven niet mee te werken aan onderzoeken of rechtszaken om toegang tot diensten te krijgen. Buitenlandse slachtoffers kregen tijdelijke bescherming tegen uitzetting. Slachtoffers kregen automatisch juridische bijstand, mochten anoniem getuigen en konden videoverklaringen afleggen als zij het land al hadden verlaten. De regering werkte samen met buitenlandse ambassades voor repatriëring en ondersteuning van slachtoffers.

Preventie en bewustwording

Het Nationaal Actieplan (NAP) 2024-2025 werd jaarlijks bijgewerkt, maar zonder inbreng van overlevenden of ngo’s. Voor het eerst werd één miljoen SRD specifiek toegewezen voor anti-mensenhandelmaatregelen, hoewel het parlement deze begroting nog niet had goedgekeurd. Financiële tekorten bemoeilijken de uitvoering van sommige NAP-activiteiten, maar aanvullende middelen werden verkregen via buitenlandse donoren en internationale organisaties.

De 24-uurs anti-mensenhandelhotline was operationeel in het Nederlands, Engels en Sranan Tongo. Publiekscampagnes, flyers, televisievideo’s en voorlichtingssessies in buurten en nabij goudmijngebieden werden ingezet om bewustwording te vergroten. Ondanks deze inspanningen werden via de hotline geen slachtoffers geïdentificeerd.

Risicogroepen en mensenhandelprofiel

Mensenhandel in Suriname treft zowel lokale als buitenlandse slachtoffers. Vooral migranten uit Haïti, Venezuela, China, Cuba, India, Vietnam en andere landen zijn kwetsbaar door zwakke grenscontrole en de aantrekkingskracht van de goud- en houtsector. Vrouwen en meisjes lopen risico op seksuele uitbuiting in bordelen, kapsalons, massagesalons en illegale mijnkampen. Migranten in landbouw, bouw, retail en visserij lopen gevaar voor dwangarbeid, net als kinderen in landbouw, constructie en mijnbouw.

De coronapandemie vergrootte de kwetsbaarheid; werkloosheid en armoede duwden meer volwassenen en kinderen in commerciële seks. Ongeveer 5.000 kinderen in het binnenland keerden na de pandemie niet terug naar school en werden kwetsbaar voor uitbuiting. Volgens de VS boekt Suriname aanzienlijke vooruitgang in de strijd tegen mensenhandel en behoudt daarom zijn Tier 1-status, maar uitdagingen blijven groot. Structurele financiering, gespecialiseerde training, betere bescherming van slachtoffers en een proactieve aanpak van risicogroepen zijn cruciaal. Internationale samenwerking en versterking van justitiële en beschermingsmechanismen blijven essentieel voor de komende jaren.

De VS doneerde apparatuur aan Suriname die ingezet zal worden in de strijd tegen illegale migratie.

...