Suriname neemt afscheid van Ronald Venetiaan: “Een man van kennis en karakter”

door

De Kathedrale Basiliek was dinsdagmiddag gevuld met stilte, eerbied en een voelbare gloed van dankbaarheid. Onder het hoge gewelf, waar lichtstralen door de ramen vielen, lag het lichaam van oud-president Ronald Venetiaan (89) opgebaard — de man die drie keer de hoogste ambtsketen van Suriname droeg, maar zichzelf nooit groter achtte dan zijn land.
Zijn kist, bedekt met bloemen, stond in het midden van de basiliek. Aan weerszijden stonden bloemstukken in wit en groen. Vanaf 13.30 uur gingen de deuren open. In een langzaam bewegende stroom kwamen mensen binnen: hoogwaardigheidsbekleders, oud-collega’s, studenten, muzikanten, buurtbewoners en onbekenden die hem alleen kenden van naam. Sommigen moesten een traantje wegvegen bij het nemen van afscheid.
Foto: CDS
De uitvaartdienst werd ingeleid door het gezang van Denise Jannah, wier stem zacht omhoog steeg tussen de pilaren. Zo begon het afscheid van een man die in zijn leven niet alleen een land bestuurde, maar ook generaties vormde — met kennis, principes en liefde voor de waarheid.
“Wat bezielde hem? Liefde voor Suriname.”
De eerste spreker was Roy Shyamnarain, vriend en partijgenoot van Venetiaan. Hij sprak woorden die de aanwezigen diep raakten. Hij herinnerde aan de dag in september 1991 waarop Venetiaan voor het eerst de eed als president aflegde, in een land dat herstelde van oorlog en chaos.
Shyamnarain beschreef de situatie waarin Suriname zich destijds bevond. “Een land getekend door angst, armoede en wanhoop. Wat bezielde een wiskundige, dichter en musicus om juist in die tijd het presidentschap op zich te nemen? Liefde voor Suriname. Dat was zijn drijfveer.”
De woorden klonken als een echo van Venetiaans eigen levenshouding. Zijn presidentschap was geen zoektocht naar macht, maar naar herstel van waardigheid. Shyamnarain schetste een beeld van een man die het land stap voor stap weer stabiliteit gaf — met een vaste hand, maar nooit zonder menselijkheid.
Hij was een mentor, een vaderfiguur en een man van beginselen. Zijn woorden bemoedigden, zijn daden gaven richting, en zijn voorbeeld zal generaties inspireren. Tot het einde bleef hij trouw aan zijn principes. Hij deed geen water bij de wijn — niet toen het moeilijk werd, niet toen de druk toenam, en niet toen de verleiding lonkte. Iedereen wist waarvoor hij stond. Men kon op hem bouwen. Want zoals hij zelf zei: “Bijval van mensen is subjectief, maar feiten spreken voor zich — en feiten liegen niet.”
“Ronald Runaldo Venetiaan blijft ons voorbeeld, onze inspiratie en onze geschiedenis. Hij kwam als RRV op aarde, en als RRV is hij van ons heengegaan,” aldus Shyamnarain.
Een grootvader met een gitaar
De plechtigheid kreeg een andere toon toen de kleinkinderen en kinderen het woord namen. Het eerste kleinkind van de oud-president sprak de aanwezigen toe.
Foto: CDS
“Als eerste kleinkind heb ik misschien wel het meest van mijn grootvader mogen genieten. Ik heb 29 jaar lang het voorrecht gehad hem van dichtbij mee te maken. Hij was een democratisch en onpartijdig mens in alle situaties”, zei zijn kleinzoon.
Hij vertelde hoe opa Venetiaan, ondanks zijn drukke schema, altijd tijd maakte voor zijn familie. Hij deed de oppas, hielp met wiskunde en natuurkunde, en leerde zijn kleinkinderen Sranantongo spreken. “Als we binnenshuis voetbalden en oma riep dat we moesten ophouden, zei hij vaak: ‘Laat die kinderen spelen.’”
Het publiek lachte zachtjes — een moment van luchtigheid te midden van verdriet.
Ook zijn liefde voor sport kwam naar voren. “We hebben samen talloze wedstrijden gekeken, vooral van zijn favoriete club Barcelona. Als een speler een kans miste, zei hij: ‘Romário moet hem leren hoe het moet.’ En als iemand te lang aan de bal bleef, zei hij grappend: ‘Altijd dat geklungel met die bal!’”
“Niets is gratis, je moet er zelf voor werken”
Daarna sprak zijn zoon Alvin Venetiaan namens de kinderen. Zijn stem was vast, maar de emotie voelbaar.
“Als kinderen herinneren wij onze vader als een man die streng en gedisciplineerd was, maar tegelijk zorgzaam en attent. Hij gaf ons altijd steun, maar had ook een bok ready als we onzin uithaalden. Velen dachten dat wij thuis onder een streng regime leefden,” zei hij. “Maar wie hem kende, wist beter. Hij wilde dat we zelfstandig werden, dat we leerden werken voor wat we wilden.”
Foto: CDS
Hij vertelde hoe zijn vader hun opvoeding zag als een les in karakter. “Pa was niet alleen leraar van beroep, hij was leraar in het leven. Of het nu ging om voetballen, autorijden, schaken, klussen of zelfs programmeren — hij leerde ons altijd eerst de basis. Geen shortcuts, zei hij. Eerst leren, dan doen.”
Alvin herinnerde ook aan de moeilijkste jaren, toen zijn vader onder huisarrest stond. “Zelfs toen, onder militair toezicht, bleef hij kalm. De militairen die het erf bewaakten, kregen gewoon te eten.”
Na drie termijnen als minister van Onderwijs en drie termijnen als president heeft hij zijn sporen ruimschoots verdiend. Zijn verdiensten spreken voor zich, al heeft het hem ook persoonlijk veel gekost.
“Pa was onze vaste rots, onze hoofdadviseur, ons moreel kompas. Hij is er niet meer, maar zijn stem blijft in ons hoofd: niets is gratis, werk voor wat je wilt bereiken. Als het volk van Suriname één les kan meenemen uit het leven van mijn vader, laat het dan dit zijn: niets in het leven is gratis. Dingen gaan niet vanzelf. Je moet ervoor werken. De overheid kan je helpen, maar jij moet zelf de stap zetten.”
“Black is beautiful” — woorden van liefde en trots
Ook de nichten van Venetiaan deelden hun herinneringen. Ruth San A Jong, schrijfster en familielid, en Jane Smith vertelden over “Oom Ro” — de man achter de president.
“Iedereen herinnert zich hem als een staatsman. Wij herinneren ons ook de oom met de gitaar,” zeiden ze. Ze vertelden hoe hij tijdens familiebijeenkomsten muziek maakte en hoe hij altijd vroeg naar hun schoolprestaties. Voor de jongere generatie had hij een speciaal plekje in zijn hart. Hij kon streng zijn, maar hij verhief nooit zijn stem. Hij was rechtvaardig.
“Hij leerde ons: Black is beautiful. Zijn overtuiging dat zwarte mensen hun eigen schoonheid en kracht moeten omarmen, heeft velen van ons gevormd. Hij maakte ons trots op wie we zijn.”
Ruth sprak ook over hun literaire band. “We deelden de liefde voor taal, woorden en poëzie. We deelden bewondering voor schrijvers als Michel Slory en alles wat authentiek Surinaams is. Hij werd zelfs mijn eerste podcastgast. Hij had tijd, zelfs voor de ‘gekke dingen’ die ik verzon.”
Bij de eerste steenlegging van het nieuwe huis van Oom Ro mocht Ruth een ‘loto’ (munt van vijf cent) plaatsen in het cement. “Dankjewel, Oom Ro. Waka boeng.”
“Een strenge man met een zacht hart”
Tijdens de dienst herinnerde pater Esteban Kross de menigte aan de ware aard van Venetiaan.
“Vandaag ligt hier niet alleen een oud-president, maar de mens Ronald Venetiaan. God zal hem niet beoordelen op zijn titels of decoraties, maar op zijn geloof en zijn goedheid,” sprak hij.
Kross beschreef Venetiaan als een man die diep geloofde in discipline en eerlijkheid, maar ook in compassie. “Hij koos niet voor oppervlakkigheid, maar voor robuuste ethiek. Voor hem was waarheid geen keuze, maar een plicht.”
Hij sprak over Venetiaan als “een groot zoon van Suriname, omdat hij geloofde in de kracht van eenvoud.” En hij herinnerde aan de man die soms, midden in een rede, ineens een eigen gedicht voorlas — “omdat hij wist dat poëzie soms beter spreekt dan politiek.”
Foto: Directoraat Volkscommunicatie
“Zijn geloof, zijn liefde voor waarheid, zijn compassie — dat is zijn ware nalatenschap. Moge God zijn ziel opnemen in eeuwige vrede.”
Na de dienst stonden mensen langzaam op. Sommigen legden hun hand op de kist, anderen bogen hun hoofd. Buiten op het plein stonden mensen met NPS-vlaggen en bloemen om hem vaarwel te zeggen.
De familie verliet de kerk. Ronald Venetiaan werd in besloten familiekring gecremeerd.
The post Suriname neemt afscheid van Ronald Venetiaan: “Een man van kennis en karakter” appeared first on Suriname suriname.