Surinaamse geschiedschrijving

door

EINDELIJK! EINDELIJK EENS eens een onderzoek met een invalshoek die de geschiedenis van Suriname, met betrekking tot de Binnenlandse Oorlog, niet vanuit de Nederlandse bril bekijkt. Historicus Agir Axwijk laat met zijn onderzoek naar de rol van de inheemsen gedurende de Binnenlandse Oorlog – The Indigenous Peoples during the Surinamese Interior War 1986-1992 – precies zien waarom de geschiedenis van Suriname geschreven moet worden vanuit het perspectief van de Surinamer zelf.De Surinaamse geschiedenis, dus ook de recente, is voor ons geschreven. Heel vaak komen witte onderzoekers naar Suriname met het beeld dat ze al in Nederland hadden gevormd. Ze doen hun onderzoek met dat referentiekader in hun hoofd, en hopla: de Surinamers lezen de wildste verhalen over hun eigen geschiedenis. Dit gebeurde en gebeurt nog steeds in de Nederlandse journalistiek: redacties willen publiceren wat hun lezers aantrekt, en dus komt Suriname zelden in het nieuws – zeker nu de “schurk” Bouterse van het toneel is verdwenen. Zonder schurk, natuurlijk geen Nederlandse helden, en dan is de interesse snel uitgewerkt.Het is een feit dat zolang de jager het verhaal vertelt, het altijd een verhaal zal zijn over zijn eigen triomf. Axwijk laat met zijn onderzoek zien dat het bekende verhaal over de Binnenlandse Oorlog veel genuanceerder is. Hoewel het niet het doel van zijn onderzoek is geweest, sneuvelde door zijn speurwerk een groot aantal mythes.Zo maakt hij duidelijk dat Ronnie Brunswijk, die zich al jaren opwerpt als degene die heeft gevochten voor de democratie, dit proces juist heeft vertraagd. De Binnenlandse Oorlog, die door Brunswijk werd geïnitieerd met zijn aanval op de post bij Stolkertsijver, brak uit op het moment dat er al gesprekken werden gevoerd en er een plan lag om terug te keren naar democratie. Ook de rol en steun van Nederland, evenals van de in Nederland wonende zogenaamde verzetsgroepen die Brunswijk financierden, hebben het proces vertraagd. Daarnaast laat Axwijks onderzoek zien dat de Nederlandse media vaak de kant van Brunswijk kozen.Het is bovendien belangrijk om de rollen van groepen te belichten die eerder werden weggezet als pionnen. Axwijk doet dit op basis van verhalen die hij van zijn inheemse voorouders hoorde. Daaruit blijkt dat deze groepen bewust beslissingen namen die in hun voordeel werkten. Dit wijst op agency en verandert direct de kijk op deze groep.Axwijk heeft met zijn doorzettingsvermogen en zijn bereidheid om heilige huisjes in naam van objectieve geschiedschrijving omver te werpen, hopelijk de toon gezet. Deze toon kan meer studenten in Suriname inspireren om de geschiedenis vanuit een Surinaams perspectief te bestuderen. In Nederland zal erkend moeten worden dat de bestaande paradigma’s, zoals die daar zijn ontwikkeld, niet altijd kloppen. Daardoor ontstaat ruimte en rust om de geschiedenis aan beide zijden objectief te bestuderen. Zo kan het verhaal van de jager eindelijk een meer genuanceerde toon krijgen.