Srefidensi: ‘De eigen weg tussen droom en daad’

door

‘We zijn al 50 jaar onafhankelijk, maar wat doen we ermee’

“Wanneer je als kleine jongen opgroeit, houden bepaalde dingen je niet bezig. Maar naarmate je ouder wordt en je een andere vriendenkring krijgt waar wordt gesproken over actuele zaken, ga je nadenken over vervelende onderwerpen in onze samenleving”, zegt Sunil Puljhun tegen de Ware Tijd. In november 2025 staan velen stil bij de herdenking van 50 jaar staatkundige onafhankelijkheid. Ook Puljhun. Zijn gedachten en gevoelens heeft hij samengebracht in de expo ‘De eigen weg tussen droom en daad’.

Tekst en beeld Tascha Aveloo

Puljhun is een veelzijdig kunstenaar die gedurfde thematiek verwerkt in zijn werken. Geen ‘zoetsappige’ liefde en mooie zachte kleuren, maar een keiharde confrontatie met menselijke emoties en ook moeilijke maatschappelijke onderwerpen. Hij noemt het voor een kunstenaar “van essentieel belang om zich bewust te zijn van wat er speelt in de maatschappij, maar ook om een eigen mening te formuleren”.

“Voor mij als kunstenaar is dit gebruikmaken van de vrije meningsuiting. Om onderwerpen aan te kaarten waar men liever niet over nadenkt, zoals de zwarte, gewelddadige bladzijden in onze geschiedenis”

Confronterende vragen

Hij zegt in gesprek met de krant in zijn atelier veel over de tijd en het proces rond het verkrijgen van de onafhankelijkheid te hebben gelezen en veel gesprekken te hebben gevoerd. “Wat hier staat, is het resultaat van mijn kunstenaars voelsprieten naar voren brengen. Ik wil dat men nadenkt en stilstaat bij de vraag: ‘Wat hebben wij zelf met de onafhankelijkheid gedaan?’”

De kunstenaar geeft toe dat dit een totaal andere manier van werken bij hem heeft opgeroepen: verrassend, kleurrijk, met verborgen boodschappen, maar het roept ook scherpe confronterende vragen op. De serie is gemaakt met mixed media, zoals kleine houten pagaaien, geprinte Chinese leeuwenkoppen, wayang poppen, Sanskriet Ohm tekens, bekende prasi oso, oude Surinaamse guldens – allemaal verwijzingen naar het culturele erfgoed dat is voortgekomen uit de ‘zware tijden van slavernij en contractarbeid’.

Polarisatie en leningen

Bij het kunstwerk Silent Whisper merkt Puljhun op: “Wat men soms vergeet, is dat binnen de vijftig jaar onafhankelijkheid er zoveel is gebeurd. Als je het mij vraagt, hebben we de onafhankelijkheid haast gratis verkregen vanwege de ontwikkelingshulp die wij erbij hebben gehad.” De vraag is wat met het geld gedaan is voor opbouw van het land.

Puljhun stelt dat Surinamers verwend zijn als volk, zich niet bewust zijn van wat onafhankelijkheid is en wat die eigenlijk van de samenleving vereist als die zegt dat ze houdt van het land. “Ik ben allereerst Surinamer, dan pas van Hindostaanse afkomst. De polarisatie, gedreven door politiek en anonieme Facebook warriors, moet stoppen.”

De politieke partijen die in de afgelopen vijftig jaar aan de macht zijn geweest, worden symbolisch in de partijkleuren weergegeven. “Ook zij dragen een grote verantwoordelijkheid als ‘degenen’ die beleid maken. Men moet gaan begrijpen dat partijpolitiek alleen telt tot de verkiezingsdag. Daarna moet je voor het totale volk werken.”

Een andere keiharde realiteit, die wellicht ook door de politiek is ‘gevoed’, is dat Suriname nog steeds een bedelmentaliteit heeft. “Het lijkt erop alsof ons land steeds draaiende wordt gehouden middels leningen en nogmaals leningen.”

Stil protest

“Ook dit is één van mijn gewaagde werkstukken”, wijst hij naar de verkeerde landkaart van Suriname, helemaal zwart beschilderd. En het ‘betwiste gebied’ Tigri, hangt aan een ketting, weg van Suriname met daarop bevestigd een kleine Guyanese vlag. “We zien bijvoorbeeld dat er vaker in het buitenland, soms zelfs door Surinaamse bedrijven en organisaties, een verkeerde kaart wordt gebruikt. We lachen met onze buren, zonder dat er zicht is op het bespreken van het probleem. Dit kunstwerk is mijn stil protest.”

Hij snapt dat mensen niet in vijandschap met elkaar kunnen leven, maar ergert zich enorm als officiële afvaardigingen van Suriname in het buitenland staan te smilen bij een verkeerde kaart. “Deze expo vertelt het verhaal van politiek en maatschappelijk Suriname. Kijk naar de namen van veel grote productiebedrijven die er niet meer zijn zoals Mariënberg, Surland en Bruynzeel. Hoe verder met de productiesector?” vraagt Puljhun zich retorisch af.

Hij vervolgt: “Voor mij als kunstenaar is dit gebruik maken van de vrije meningsuiting. Om onderwerpen aan te kaarten waar men liever niet over nadenkt, zoals de zwarte, gewelddadige bladzijden in onze geschiedenis.”

In zijn schilderijen zijn woorden te zien als Tucayana met een inheems hoofd, 8 december, Binnenlandse Oorlog. “Onze geschiedenis heeft mooie momenten gekend, maar ook donkere tijden. Ook die verdienen de aandacht.”

Hij noemt als grootste probleem dat de gemeenschap slechte leiders kiest, wat uiteindelijk zijn weerslag heeft op hoe het land zich ontwikkelt. “Al ben je niet geweldig geschoold, denk na. Luister niet alleen naar leuke podiumtaal en een neem niet alleen pakketjes. We zouden moeten weten dat veel verhalen politieke beloftes zijn, die niet zo 1-2-3 gaan zoals men het doet overkomen.”

Opbouw van de natie

“Er zijn mensen die vinden dat we nog niet ready waren voor onafhankelijkheid. Maar nu staan we er al 50 jaar in en we kunnen het nooit terugdraaien. Wat we nu zouden moeten doen, is de mouwen opstropen en ons volledig inzetten.”

Volgens de kunstenaar begint het al bij de eigen omgeving schoonhouden en burgers die zich inzetten in de eigen buurt en helpen in buurtorganisaties. Jongeren zouden meer, en van jongs af, moeten leren over vaderlandsliefde, liefde voor de eigen cultuur, kennis van kunst en cultuur. Maar ook leren over zelfontwikkeling als inzet ter opbouw van de natie. “Niemand anders zal dit land kunnen opbouwen, dan wij die hier wonen. Unu no wakti overheid. Ze heeft geen geld”, lacht hij luid met een stoute blik in de ogen. “Dat hoor je toch elke keer. Dus steek je handen uit de mouwen en werk.”

Puljhun beseft dat de overheid een faciliterende taak heeft, maar stelt dat de burgers die zeggen van het land te houden meer de daad bij het woord moeten voegen. “Je draagt een Suriname trui, maar je gooit vuil aan de vernieuwde Waterkant… We moeten ophouden met de vinger te wijzen en telkens proberen opnieuw het wiel te willen uitvinden. Straks is er olie en gas, laten we lessen leren van Venezuela en andere landen hoe het vooral niet moet.”