Rusland: Chinalco-deal moet opnieuw worden bekeken

door

De overeenkomst met het Chinese mijnbouwbedrijf Chinalco zal opnieuw worden beoordeeld. Het onderwerp ligt politiek en maatschappelijk gevoelig, vooral vanwege de voorgeschiedenis en de vele kritische geluiden vanuit de samenleving, met name vanuit de inheemse gemeenschappen, aldus vicepresident (vp) Gregory Rusland.
Volgens Rusland werd tijdens de vorige regering een voorstel vanuit de oppositie ingediend en zelfs een overeenkomst voorbereid. Tegen het plan dat destijds op tafel lag, is echter stevig bezwaar gemaakt, liet hij voorafgaand aan de wekelijkse vergadering van de Raad van Ministers (RvM) weten.
“Het voorstel beperkte zich enkel tot het ontginnen van bauxiet in het westen van Suriname,” aldus de vicepresident. “Hoewel er voldoende bauxietvoorraden zijn, moeten we af van het idee om onze grondstoffen onbewerkt te exporteren. Suriname moet inzetten op de opbouw van een geïntegreerde industrie die bauxiet verwerkt tot eindproducten. Elke stap in het verwerkingsproces betekent meer inkomsten voor het land.”
Rusland benadrukte dat de huidige regering niet zal toestaan dat grondstoffen zonder meer worden uitgevoerd. “Er moeten voorstellen en plannen bekeken worden vanuit verschillende invalshoeken, maar het uitgangspunt zal altijd een geïntegreerde benadering zijn,” stelde hij.
De Chinalco-deal stuitte ook op veel weerstand vanuit de samenleving. Een belangrijk knelpunt was het ontbreken van het Free, Prior and Informed Consent (FPIC)-proces bij de inheemse gemeenschappen die direct door het project geraakt zouden worden.
De Vereniging van Inheemse Dorpshoofden in Suriname (VIDS) sprak zich krachtig uit tegen de gang van zaken en benadrukte in haar officiële FPIC-protocol dat dit fundamentele recht niet geschonden mag worden.
VIDS verwees specifiek naar het Chinalco-project als voorbeeld van hoe het recht op FPIC volgens hen werd genegeerd. “We zullen niet toestaan dat ons recht op vrije, voorafgaande en geïnformeerde toestemming wordt aangetast. We blijven waakzaam en zullen elke schending aan de kaak stellen,” aldus de verklaring die enkele dagen geleden werd overhandigd aan het Kabinet van de President.
Het project richt zich op het westelijk bauxietgebied van Suriname, in de directe omgeving van de inheemse dorpen Apoera, Washabo en Section. In de twee jaar dat de regering-Santokhi met Chinalco onderhandelde over het bauxietproject, is er volgens de betrokken gemeenschappen geen enkel moment sprake geweest van inspraak of consultatie.
Pas op 25 november 2024, toen de Memorandum of Understanding (MoU) en een concept-mineralenovereenkomst werden ondertekend tussen Chinalco en de Surinaamse staat, kregen de gemeenschappen via de media lucht van de deal. Enkele dagen later, op 29 november 2024, werd de overeenkomst door president Santokhi aangeboden aan De Nationale Assemblee (DNA) ter goedkeuring.
Geconfronteerd met het gebrek aan FPIC ondernamen VIDS en de betrokken gemeenschappen juridische stappen. Bijgestaan door hun advocatenteam Murwin Dubois, Pamela Karg en Milton Castelen werd de staat Suriname op 13 december 2024 formeel aangemaand via de procureur-generaal.
De staat werd opgeroepen het besluit tot toekenning van economische mijnbouwrechten aan Chinalco in de leefgebieden van de dorpen terug te draaien.
Op 3 januari 2025 meldde de procureur-generaal dat de aanmaning was doorgestuurd naar de regering.