Ronald Venetiaan

door

GANGA / Sharda Ganga

Zoals zovele anderen heeft het heengaan van Ronald Venetiaan ook mij geroerd. Er is al veel geschreven over zijn betekenis voor het land, over zijn reputatie, over zijn welverdiende plek in de geschiedenisboeken. Superlatieven te over. Bij een heleboel van de berichten moet ik diep zuchten, het kortetermijngeheugen speelt weer een heleboel mensen parten, de hypocrisiekwast is weer rijkelijk gehanteerd.

Vene en ik. Ik heb hem waarschijnlijk maar tien keer echt meegemaakt, maar zijn invloed op mijn leven was groot. Dat wilde ik vandaag memoreren, maar realiseer me dat ik enkele van de verhalen al eerder op deze plek in één column heb gedeeld, in 2023. Bij zijn heengaan wil ik ze herhalen. Ik hoop dat hij die column indertijd heeft gelezen en begrepen had dat het mijn dankbetuiging was.

“Laten wij Ronald Venetiaan gedenken door, zonder het eigen belang voorop te stellen, te werken aan een beter Suriname”

Hou vooral vast dat minister, en later president Venetiaan, en ik niet bepaald echte fans van elkaar zijn geweest. Hij vond me erg brutaal en veel te kritisch en kon dat niet altijd waarderen. Anderzijds vond ik hem veel te lichtgeraakt en bovendien teveel wegkijken van het gedrag van zijn coalitie- en partijgenoten om de lieve vrede. Maar ik was ook gewoon jong, brutaal en soms grensoverschrijdend in mijn kritiek, weet ik nu, dertig, veertig jaar later.

Hoe vervelend ik ook was, als minister van Onderwijs met ook Cultuur in zijn portefeuille, verleende Vene die hondsbrutale universiteitsstudente die hem ook nog te kijk zette in toneelstukken, alle assistentie om haar theaterdromen achterna te gaan. Hij was steeds bereid om een verklaring te tekenen, zodat ik bij de Deviezencommissie dollars mocht kopen (wel met mijn eigen zuurverdiende centen), maar dat vond ik prima. ‘Maar je gaat wel goede dingen hier doen met je kennis en niet verdwijnen’, sprak hij streng toen ik hem een keer tot in de vergaderzaal van DNA had achtervolgd. Ik hoop dat hij vond dat ik me aan mijn belofte heb gehouden. Ik zeg vandaag namelijk ook: zonder die reizen las u mij hier niet als columnist. Het zijn deze reizen geweest die de schrijflust hebben teweeggebracht.

Het eerste ‘President Vene en ik’-verhaal draait om een berucht Carifesta incident. In het kort. We repeteerden mijn theaterstuk ‘No More Stories’ in Port of Spain, de lichttechnicus vond dat er scheldwoorden in voorkwamen en vond dat ik de tekst moest aanpassen vanwege de wetten op Trinidad, wetten uit de koloniale tijd waar wij nog nooit van hadden gehoord.

Het stuk was al gespeeld in Suriname, in aanwezigheid van de minister van Onderwijs meen ik me te herinneren en niemand had enig probleem met de tekst. Het publiek begreep dat die sterke taal, die ene zin, die twee woorden, in de context van de scene noodzakelijk was.

Lang verhaal kort, het werd een diplomatiek incident, want ik weigerde mijn tekst aan te passen en Vene werd uit bed gebeld door de leiding. En hij sprak: ‘Het stuk is van Sharda en zij bepaalt of ze het wil aanpassen. Niemand mag haar dwingen, ook wij niet’. (of woorden van die strekking). Ik heb me nooit méér Surinamer gevoeld dan op dat moment. Een president die vanuit democratische waarden oordeelde en een besluit nam, ik was diep ontroerd.

Een soortgelijk verhaal was er enkele jaren later, helaas weer vanwege een Caricom-ding. De Caricom-commissie probeerde mijn opdracht terug te laten draaien om haar eigen lievelingen in de plaats daarvan in de schijnwerpers te laten staan.

Wederom moest Vene uit zijn bed worden gelicht en wederom sprak die sonore stem. “Suriname is het gastland, Sharda heeft van ons de opdracht gekregen en zij krijgt van ons alle ruimte om te doen wat zij wil doen. Wij vertrouwen haar.” Daar kwam zijn boodschap op neer.

Laten wij hem gedenken door, zonder het eigen belang voorop te stellen, te werken aan een beter Suriname.

gangadwt@gmail.com