RECHTSSTAAT OF RECHTERSSTAAT

President Simons is de week dat de gratie discussie oplaaide, het hol van de leeuw binnengelopen. Na eerder de strikval van Kamp Abrahams politiek te hebben overleefd tijdens de uitwedstrijd van de herdenking van Bouterse, schoof zij aan tafel in het programma Welingelichte Kringen. Zij raakte daar in debat met pannellid Mr. Hugo Essed, éminence grise van de advocatuur en advocaat namens de nabestaanden in het Decemberproces. Aan de oppervlakte had de discussie het onderwerp of het besluit van de rechter in een rechtsstaat, het laatste woord moest zijn. Op de achtergrond waart het spook van gratie voor de daders in het decemberproces.
President Simons kwijtte zich in algemeenheid van het argument, dat Suriname af en toe afglijdt richting een rechtersstaat, waarin rechters zonder nadere controle, het recht naar hun hand zetten. Essed meende dat de klachtenregeling en mogelijkheden bij ernstige misstanden in de grondwet, voldoende correctie op dit risico boden. Simons ging niet zo ver om te stellen, dat haar opvattingen in deze zin, haar besluit over eventuele gratie, zouden bëinvloeden. Wat zij wél aanhaalde was dat Suriname uniek is in het ontbreken van een derde instantie. Een discussie waarmee zij juist in het verlengde van Essed’s standpunt over de betere kwaliteit van rechtspraak in de toekomst begaf.
Het was enorm gewaagd voor de President om deze uitwedstrijd te spelen. Zij is de eerste NDP president, die te gast was in een programma van het station dat op 8 december afgebrand werd en waarvan de directeur van het leven beroofd werd. En ze waagde zich aan een staatsrechtelijke discussie met een gevierd en baanbrekend jurist, die zoveel van het recht weet als enig Surinamer ooit geweten’ heeft. Zij bleef in de discussie behoorlijk overwind, met internationale voorbeelden. De gespreksleiding probeerde de interrupties aan de zijde van Essed, te beperken, maar zijn passie, overtuiging en redeneerstijl waren dominant.
Hoewel het niet bepalend mag zijn voor het debat over gratie, komt de President weg met een punt. Rechtersrecht zoals dat thans domineert, is niet de bedoeling van de grondwetgever geweest. Een derde instantie, zij het een of zelfs de Hoge Raad, een bijzondere kamer van Carribean Court of Justice of een verkorte OAS procedure, zou bijdragen aan een stevigere rechtsstaat. Ook in het argument van Essed, zit een gelegenheidsonderdeel. Het bestaan van zowel gratie als amnestie als fenomenen binnen het rechtsstelsel en het strafprocesrecht, in abstractie, betekenen, dat de toets of een staat een rechtsstaat is, niet enkel en alleen afhangt van het oordeel van de rechter als het eindstation.
Echter is bekend dat en waarom, het overeind blijven van het specifieke oordeel in het decembermoordenproces, spreekt voor wie wij als natie zijn en wat wij als gerechtigheid beleven. Het is te hopen, dat de NPS en de A20 coalitie als geweten fungeren in de politieke weegschaal.
The post RECHTSSTAAT OF RECHTERSSTAAT ..

...