Protest bij mogelijke gratieverlening aan veroordeelden Decembermoorden

door

PARAMARIBO — Mocht president Jennifer Geerlings-Simons besluiten gratie te verlenen aan de veroordeelden in de Decembermoordenstrafzaak, dan zal dat op fel verzet stuiten. Volgens advocaat Hugo Essed, die de nabestaanden van de slachtoffers vertegenwoordigt, zijn protesten en rechtszaken in dat geval onvermijdelijk.

Hij benadrukt dat gratieverlening in strijd zou zijn met de jurisprudentie van het Inter-Amerikaanse Hof voor de Rechten van de Mens van de afgelopen twintig jaar. “Het hof heeft duidelijk bepaald dat amnestie en gratie bij ernstige mensenrechtenschendingen absoluut onaanvaardbaar zijn”, aldus Essed tegenover de Ware Tijd.

“Het hof heeft duidelijk bepaald dat amnestie en gratie bij ernstige mensenrechtenschendingen absoluut onaanvaardbaar zijn”Hugo Essed

De jurist waarschuwt dat gratieverlening niet alleen binnen Suriname tot verzet zal leiden, maar ook internationale gevolgen zal hebben. Hij verwacht dat Nederland, Frankrijk en de Europese Unie maatregelen zullen nemen als de president deze weg inslaat. Welke consequenties die precies zullen zijn, zal volgens hem blijken zodra het besluit daadwerkelijk wordt genomen. “Suriname zal ongetwijfeld in een isolement raken”, voorspelt Essed.

Protest

Ook op nationaal niveau voorziet hij stevige tegenreacties. “Dit zal absoluut niet zonder protest verlopen. Er zullen rechtszaken worden aangespannen om de beslissing terug te draaien. We zullen alle juridische middelen inzetten om dat te bereiken”, verklaart hij. Essed heeft er vertrouwen in dat de binnenlandse druk voldoende zal zijn om een eventuele gratieverlening te stoppen.

Over het gratieverzoek dat advocaat Irvin Kanhai namens de vier nog levende veroordeelden – Benny Brondenstein, Stephanus Dendoe, Ernst Gefferie en de voortvluchtige Iwan Dijksteel – bij het kabinet van de president heeft ingediend, zegt Essed dat advocaten doorgaans niet hoeven aan te tonen dat zij in opdracht van hun cliënten handelen. Binnen de rechtspraak geldt het adagium dat de advocaat op zijn woord wordt geloofd.

Toch wijst hij op een opmerkelijke tegenstrijdigheid in deze zaak. Volgens mediaberichten hebben de veroordeelden in een verklaring van 11 oktober gesteld dat zij Kanhai nooit opdracht hebben gegeven om een verzoek tot gratie in te dienen. “Als dat klopt, dan heeft Kanhai niet de waarheid gesproken en zal hij moeten bewijzen dat hij expliciete toestemming had”, meent Essed. Kanhai heeft tegenover Starnieuws laten weten dat hij het verzoek niet zal intrekken en zich niet wenst te mengen in partijpolitieke discussies binnen de NDP.

Gratieverzoek

De vier voormalige militairen, die zijn veroordeeld tot vijftien jaar gevangenisstraf wegens hun betrokkenheid bij de Decembermoorden, hebben volgens het verzoek van Kanhai officieel om gratie gevraagd. Hun verzoek is gebaseerd op juridische, historische en humanitaire gronden. Zij stellen dat zij destijds handelden in het belang van de nationale veiligheid en dat de militaire actie was bedoeld om een vermeende huurlingeninvasie te voorkomen die tot een koloniale machtswisseling zou leiden.

Volgens de verdediging heeft het Hof van Justitie in hoger beroep geen rekening gehouden met ontlastend bewijs. Daarbij wordt gewezen op geheime documenten in Nederland die volgens hen nieuw licht zouden kunnen werpen op de gebeurtenissen.

Het gratieverzoek beroept zich op artikel 109 van de Grondwet, dat gratieverlening mogelijk maakt wanneer de rechter onvoldoende rekening heeft gehouden met bepaalde omstandigheden of wanneer voortzetting van de straf geen redelijk doel meer dient. Daarnaast verwijst de verdediging naar het herzieningsmechanisme binnen het Surinaamse strafprocesrecht, dat ruimte laat voor herbeoordeling bij nieuw gebleken feiten.

Medische gronden

Brondenstein, Dendoe en Gefferie, allen ouder dan 75 jaar, kampen met ernstige gezondheidsproblemen en verblijven in de ziekenboeg van de Centraal Penitentiaire Inrichting Santo Boma. Volgens het verzoek is daar onvoldoende medische zorg aanwezig en vormt verdere detentie een “ernstig, concreet en onomkeerbaar” risico voor hun gezondheid.

In het slotpleidooi benadrukt Kanhai dat het verzoek niet is bedoeld om het vonnis inhoudelijk te herzien, maar om op humanitaire en juridische gronden gratie te verkrijgen. Hij verzoekt de president de resterende gevangenisstraf geheel of gedeeltelijk kwijt te schelden en de betrokkenen, eventueel onder voorwaarden, in vrijheid te stellen.