Pren-Ki Filmfestival brengt Surinaamse verhalen terug op eigen bodem

Suriname maakt zich op voor een weekend vol film, cultuur en verhalen van eigen bodem. Op 27 en 28 september vindt de tweede editie van het Pren-Ki Suriname Short Film Festival plaats, een evenement dat in korte tijd is uitgegroeid tot een belangrijk podium voor lokale makers. Waar de eerste editie nog een kleinschalig experiment was, presenteert de organisatie dit jaar een uitgebreid programma dat de diversiteit en kracht van de Surinaamse cinema zichtbaar maakt.

Tekst Shanavon Arsomedjo

Beeld privécollectie

Het festival vindt zijn oorsprong in een heel praktische noodzaak. Toen filmmaker en organisator Jomara Roletti bezig was met haar eigen film, merkte ze dat er nauwelijks plekken waren om die te vertonen. Samen met het platform The Under, dat door en voor makers is opgezet, besloot ze dat er verandering moest komen. Zo ontstond Pren-Ki: een festival dat niet alleen films vertoont, maar ook Surinaamse verhalen een thuis geeft.

“Vertel het verhaal dat voor jou belangrijk is, zoek mensen die je inspireren en durf fouten te maken”

Het is een viering van identiteit, creativiteit en saamhorigheid. En bovenal: een herinnering dat het verhaal van Suriname het beste kan worden verteld door de mensen die het zelf beleven. Roletti zegt dat er in Suriname veel makers met prachtige verhalen zijn, maar dat vaak de infrastructuur om die films zichtbaar te maken ontbreekt. Bovendien worden er regelmatig films over Suriname gemaakt die Surinamers zelf nooit te zien krijgen. Pren-Ki wil die trend doorbreken door verhalen van binnenuit terug te brengen naar de gemeenschap waar ze uit voortkomen.

Twee dagen

De eerste editie in 2023 bewees meteen dat er behoefte was aan zo’n platform. Het enthousiasme van publiek, makers en partners zorgde ervoor dat de organisatoren al snel wisten: dit smaakt naar meer.

De eerste editie was eendaags, maar nu zal het festival twee dagen worden gehouden, waarvan één dag exclusief voor genodigden. Er zijn zeventien films geselecteerd, variërend van documentaires tot fictie, en er is zelfs ruimte voor internationale inzendingen. Daarmee groeit het festival niet alleen in omvang, maar ook in ambitie.

Wat opvalt, is de achtergrond van de makers. Niet iedereen noemt zichzelf filmmaker. Sommige deelnemers zijn bijvoorbeeld kunstenaar, tourgids of grafisch ontwerper die via film een verhaal willen vertellen. Dat maakt het programma veelzijdig. Film wordt niet gezien als een niche vak voor een selecte groep, maar als een universele taal waarin iedereen zijn stem kan laten horen.

Podium voor nieuwe generatie

Het thema van dit jaar is ‘Kino rutu ini Sranan gron’ ofwel ‘Film geworteld in Surinaamse aarde’. Voor de organisatoren betekent dit dat cinema niet losstaat van de samenleving, maar diep verbonden is met cultuur, geschiedenis en actualiteit. “Het zijn verhalen die nergens anders bestaan”, zegt medeorganisator Siah Nuboer tegen de Ware Tijd. Ze benadrukt dat het belangrijk is dat deze perspectieven niet van buitenaf worden verteld, maar van binnenuit groeien.

Het programma biedt een brede waaier aan onderwerpen: liefde, familie en vriendschap, maar ook identiteit, de diversiteit aan bevolkingsgroepen en zelfs reflecties op de coronaperiode. Ondanks de verschillen in thema’s, blijft er altijd een herkenbare Surinaamse kern. Taal, muziek, rituelen en beelden van het dagelijks leven keren terug, niet als decor maar als levend onderdeel van de films.

Eén van de speerpunten van Pren-Ki is het stimuleren van jong en beginnend talent. Door hen een professioneel podium te geven, hoopt het festival aan makers erkenning, motivatie en inspiratie te bieden. Het publiek krijgt zo niet alleen de gelegenheid nieuwe films te zien, maar ook om kennis te maken met de ‘namen’ van de toekomst.

Daarnaast fungeert het festival als ontmoetingsplek. Makers kunnen er netwerken, van elkaar leren en samenwerken. “We bouwen aan een ecosysteem waarin Surinaamse film kan groeien”, legt Roletti uit. Dat gebeurt niet alleen lokaal, maar ook internationaal. Dit jaar werkt het festival samen met partners als het Cultuurfonds, het Nederlands Filmfonds en Ventilator Cinema in Amsterdam. Zo krijgen Surinaamse films niet alleen in Suriname een podium, maar ook zichtbaarheid in Europa.

Stari Awards

Alle geselecteerde films maken kans op een Stari Award, de Surinaamse tegenhanger van het Gouden Kalf. Er zijn prijzen voor beste Surinaamse film, film, regisseur, acteur en er is een publieksprijs. De jury bestaat uit documentairemaker Tessa Leuwsha, schrijver en actrice Kim Aikman en regisseur, acteur en docent Idi Lemmers. Hun (verschillende) achtergronden zorgen voor een brede beoordeling die recht doet aan de diversiteit van de inzendingen.

Pren-Ki ziet Surinaamse cinema als een waardevolle stem binnen het Caribisch Gebied, met een unieke brugfunctie naar Zuid-Amerika en Europa. Door meertaligheid en culturele diversiteit kan Suriname zich internationaal onderscheiden. Het festival wil bijdragen aan de ontwikkeling van een volwaardige filmindustrie in het land, met structurele ondersteuning, opleidingen en producties die wereldwijd circuleren.

Op langere termijn dromen de organisatoren van een Pren-Ki Fund, een fonds dat makers direct kan ondersteunen bij de realisatie van hun films. Zo moet de ontwikkeling van lokaal talent duurzaam gestimuleerd worden.

Wat het festival ook bijzonder maakt, is de energie van de gemeenschap eromheen. Naast samenwerking met partners als On Stage Performing Arts en freelancers, meldden zich dit jaar voor het eerst vrijwilligers spontaan aan. Voor de organisatie was dat een verrassing én een bevestiging dat het festival leeft onder het publiek. Die betrokkenheid sluit naadloos aan bij de boodschap van het festival: Surinaamse verhalen zijn waardevol, en het is tijd dat ze breed worden gezien en gehoord.

Hoop en inspiratie

De organisatoren hopen dat bezoekers beseffen dat Surinaamse film springlevend is. Dat er makers zijn die met passie en visie verhalen vertellen die dichtbij komen, herkenbaar zijn en tegelijkertijd verrassen. Roletti: “Voor makers zelf is het festival hopelijk een bron van motivatie: een bewijs dat hun werk ertoe doet, dat er publiek voor is en dat ze niet alleen staan.”

“We bouwen aan een ecosysteem waarin Surinaamse film kan groeien”Jomara Roletti

Aan jonge makers geven Roletti en Nuboer de boodschap: “Begin gewoon. Wacht niet op perfecte omstandigheden, want die komen zelden. Vertel het verhaal dat voor jou belangrijk is, zoek mensen die je inspireren en durf fouten te maken. Elke film is een stap vooruit”.

En misschien is dat ook de kern van het festival: een platform dat stap voor stap groeit, net als de films en makers die het voortbrengt. Wat begon uit noodzaak, is in korte tijd uitgegroeid tot een feest van verhalen, geworteld in Surinaamse aarde en klaar om uit te waaieren naar de wereld.

...