Politieke middelmatigheid: Waarom Suriname vastloopt in ondeskundig bestuur

door

INGEZONDEN

Ons land balanceert al decennialang op de rand van zijn potentie en wordt geteisterd door een chronisch gebrek aan duurzame ontwikkeling en goed bestuur. Waar velen de schuld exclusief bij corruptie of een enkel tijdperk leggen, schuilt er een dieper, systemischer probleem: een fundamenteel tekort aan kennis, deskundigheid en professioneel leiderschap binnen de gehele politieke machtsstructuur.

De Surinaamse politiek is verworden tot een speeltuin voor welwillende, maar ondeskundige amateurs, een patroon dat Terry Nettle in zijn boek ‘Demagogues, Populists and their helpers’ herkent als een kweekvijver voor populisme. Dit kennistekort uit zich niet alleen in Paramaribo, maar van het districtscommissariaat tot de verste ambassade.

“Het landsbelang wordt ingeruild voor het groepsbelang of, nog destructiever, voor slecht beraad”

In tegenstelling tot landen waar een geschoolde technocratische elite de politiek in wordt geloodst, lijkt de Surinaamse politiek voor velen een toegankelijk carrièrepad. Succes in het zakenleven, populariteit of een sterke etnische achterban blijken vaak voldoende kwalificaties om een ministerpost te bemachtigen. Goede bedoelingen zijn er vaak wel, maar zijn een magere troef tegen complexe macro-economische uitdagingen, internationaal recht en (internationale) bestuurskunde. Hier zien we de intrede van de welwillende amateur.

Zoals Nettle impliciet aangeeft, spelen populisten en demagogen in op onvrede, maar hun kracht ligt vaak in retoriek, niet in daadwerkelijk bestuursvernuft. Zij omringen zich met ‘helpers’ – partijgenoten en loyalisten – wier voornaamste verdienste loyaliteit is, niet competentie.

Het resultaat is een bestuurslaag die drijft op ad-hocbesluiten, kortetermijndenken en een diep wantrouwen tegenover technocratische expertise, die al snel als ‘elitair’ wordt weggezet. Het landsbelang wordt zo ingeruild voor het groepsbelang of, nog destructiever, voor slecht beraad. Dit is geen toeval, maar een logisch gevolg van een systeem dat middelmatigheid beloont.

Districtscommissarissen

De politieke cultuur in Suriname is er één van patronage en dit uit zich het meest schrijnend in twee sleutelposities: die van districtscommissarissen (dc’s) en ambassadeurs. De districtscommissarissen zijn de ogen en oren van de overheid in hun ressort, de spin in het web van lokale voorzieningen, veiligheid en ontwikkeling. In plaats dat deze cruciale positie wordt bezet door ervaren bestuurskundigen of beleidsmakers met affiniteit voor regionale ontwikkeling, is het maar al te vaak een politieke beloning voor een trouwe partijondersteuner.

Het gevolg is dat daadwerkelijke problemen – van waterhuishouding en infrastructuur tot landrechten – niet worden opgelost omdat de deskundigheid ontbreekt. Ontwikkelingsgelden uit Paramaribo verdwijnen in een zwart gat van onkunde en gebrek aan visie, wat diepe frustratie kweekt onder de bevolking en het gevoel voedt dat ‘Paramaribo’ niet voor hen zorgt.

Ambassadeursposten

Hetzelfde patronagesysteem speelt zich af op het internationale toneel. Ambassadeursposten zijn traditioneel een lucratieve bestemming voor partijbonzen, ex-ministers en andere invloedrijke figuren, die een comfortabele positie verdienen. Hoewel er uitzonderingen zijn, ontbreekt het veel van deze diplomaten aan de taalvaardigheid, internationale netwerken en diepgaande kennis van de multilaterale arena die nodig zijn om Surinames belangen effectief te behartigen.

In een tijdperk waarin het aantrekken van buitenlandse investeringen en het navigeren in complexe klimaatfondsen van levensbelang is, kan Suriname het zich simpelweg niet veroorloven om zijn ambassades niet te bezetten met de scherpste strategische denkers en onderhandelaars. Het land betaalt de prijs in gemiste kansen en een uitbesteed buitenlandbeleid.

De kosten van dit alomtegenwoordige kennistekort zijn niet abstract. Zij worden betaald door elke Surinamer:

· Lokale verwaarlozing: gebrek aan deskundig lokaal bestuur leidt tot stagnatie in de districten, waardoor de trek naar Paramaribo alleen maar toeneemt.

· Internationale irrelevantie: ondeskundige diplomatie zorgt ervoor dat Surinames stem niet wordt gehoord en zijn economische kansen niet worden benut.

· Verlies van vertrouwen: het publiek ziet het falende beleid van dc tot minister en verliest niet alleen vertrouwen in de zittende macht, maar in de democratie an sich. Deze apathie drijft de besten en slimsten uit het land óf uit de politiek, wat het probleem verergert.

Voorbij de retoriek: een oproep voor een competente revolutie

De oplossing ligt niet in het vervangen van de ene groep amateur-politici door de andere. De transitie moet zijn van een politiek van loyaliteit naar een cultuur van competentie, op elk niveau. Hierbij enkele oplossingsmodellen:

1. Professionalisering van sleutelposities: de aanstelling van dc’s en ambassadeurs moet worden losgetrokken uit de politieke patronage. Er moeten objectieve, op meritocratie gebaseerde selectieprocedures komen met duidelijke competentie-eisen.

2. Technocraten een platform bieden: er moet een bewuste strategie komen om deskundigen – van economen en ingenieurs tot ervaren diplomaten – te rekruteren en naar voren te schuiven in de politiek en het openbaar bestuur.

3. Onafhankelijke adviesraden: ministeries en het kabinet van de president moeten worden verplicht – gesteund door onafhankelijke raden van deskundigen uit de diaspora en de academische wereld – om het kortzichtige partijbelang te counteren.

4. Investeren in de next generation: een langetermijnvisie is cruciaal: investeren in excellent onderwijs en het creëren van een officieel talentenprogramma voor toekomstige bestuursleiders.

Suriname verdient meer dan goedbedoelende amateurs. Het verdient vakmensen, van het ressort tot DNA, ministeries en ambassades. Het is tijd om de politiek te zien voor wat het hoort te zijn: de meest complexe en cruciale managementopdracht van het land, gereserveerd voor de besten onder ons. Alleen dan kan de belofte van welvaart voor allen worden ingelost.

Colvin Overdiep

De redactie van de Ware Tijd stelt lezers in de gelegenheid stukken in te zenden ter publicatie. In principe worden alle ingezonden artikelen opgenomen, tenzij de inhoud schadelijk, kwetsend of beledigend is voor derden. Stukken die worden geplaatst komen niet noodzakelijkerwijs overeen met de mening van de Ware Tijd. De redactie behoudt zich het recht voor om stukken niet te plaatsen, of in te korten of te redigeren zonder dat die uit hun context worden gehaald.