Over dode Desi niets dan goeds

door

DE SNIJD / Armand Snijders

Eigenlijk vind ik het de moeite niet waard om ook nog maar één woord te wijden aan de eind vorig jaar overleden Desi. Hij is dood en laten we dat zo houden. Dat de oude knarren binnen de NDP hem nog willen gedenken en alle lof toe zwaaien, is hun goed recht. Dat ze daarbij collectief – al dan niet gehersenspoeld of door een selectief geheugen – over de oud-president en ex-dictator niets dan goeds vertellen, is voor hun eigen verantwoordelijkheid. Verstandige mensen weten wel beter.

Ondanks dat hij herhaalde malen had aangegeven dat hij het oordeel van de rechterlijke macht zou accepteren, nam hij de benen. Hoe dat afliep weten we inmiddels allemaal: Desi overleed in alle eenzaamheid op zijn verstopplek in het binnenland. Dat klinkt voor ‘zijn mensen’ misschien onaangenaam en hard, maar het is gewoon een feit. En de harde feiten willen zij nooit onder ogen zien.

“Tante Jenny is president van Suriname, niet alleen van een paar stokoude zogenaamde paarse ex-revolutionairen die het verleden maar niet willen laten rusten”

De viering of herdenking van zijn tachtigste geboortedag op 13 oktober werd door een klein deel van de paarse club, met Palu-stonfutu Irvin voorop, aangegrepen om te pleiten voor gratie aan de mede veroordeelde vrienden van de gevallen NDP-voorzitter. Die had zelf een twintigjarige gevangenisstraf gekregen wegens de Decembermoorden van 1982, waarvoor onafhankelijke rechters hem in hoger beroep hebben veroordeeld.

Zijn mati Benny Brondenstein, Stephanus Dendoe, Iwan Dijksteel en Ernst Gefferie kwamen er met vijftien jaar vanaf. Drie van hen slijten nu hun dagen in Santo Boma. Dijksteel sloeg, net als Bouterse, op de vlucht.

De vier mogen wat Irvin en oom Ramon, de bloedbroeder van destijds die altijd voor Desi door het vuur ging, door tante Jenny op vrije voeten worden gesteld. Ik denk dat zij – heel diep in haar hart – al lang blij was dat haar voorganger-voorzitter er eind vorig jaar definitief tussenuit kneep. Dat scheelde haar na haar verkiezing in juli tot president heel wat hoofdbrekens of ze hem gratie moest verlenen. Een deel van haar partij, onder wie oom Ramon, eiste dat. Maar daar stak magere Hein een stokje voor.

Maar nu krijgt ze de gratie van Stephanus, Benny en Ernst op haar bord, terwijl die dat niet eens willen. Ik denk dat tante Jenny zich niet door die oproer-kraaiende bejaarde NDP’er Ramon van de wijs laat brengen en fier haar mannetje tegenover hem staat, zoals ze al vaker heeft gedaan.

Trouwens, ik vermoed dat ze al lang en breed was voorbereid op deze mogelijke wens van de Boutisten, die er echt van overtuigd zijn dat vrijwel de hele wereld tegen hun godheid was en dat het om een politiek proces ging, waar ook zijn vrienden slachtoffer van zouden zijn geworden.

Dat is op zich niet zo erg, dat kunnen ze door hun hersenspinsels in hún belevingswereld natuurlijk geloven. Maar dat ze nu willen dat de veroordeelden gratie krijgen zodat zij weer op vrije voeten komen, gaat in mijn ogen vele stappen te ver. Irvin zegt dat hij dit hoofdstuk wenst af te sluiten en de rouwverwerking wil beëindigen. Onzinnige blabla dus waar geen president in hoort te trappen.

Ik vind het echt onbegrijpelijk dat hij, oom Ramon en al die anderen zich kennelijk niet afvragen hoe het staat met de rouwverwerking van de honderden nabestaanden van de slachtoffers van Desi en zijn regime. Daar hebben ze nooit bij stilgestaan, alles draait in hun wereldje om Desi en zijn kliek vrij te pleiten. Zelfs de nog immer voorvluchtige bejaarde Iwan, die destijds samen met Desi als een lafaard de benen nam, zou gratie moeten krijgen.

Sommige mensen pleiten voor een humanitaire gratieverlening, omdat de weinigen mannen die wel in de gevangenis zitten oud zijn en vele kwaaltjes hebben. Als ze niet vervroegd worden vrijgelaten sterven ze hoogstwaarschijnlijk achter de tralies. “Nou en?” zou ik het liefst willen gillen. Hebben ze de vijftien slachtoffers ooit de kans gegeven om aan hun voortijdige en gruwelijke lot te ontkomen? Ze hebben er – volgens de rechters – doelbewust voor gekozen bij het moorden in Fort Zeelandia aanwezig te zijn.

Echter, ze hebben dat nooit willen toegegeven, laat staan spijt betuigd aan de nabestaanden en zijn er ook medeverantwoordelijk voor dat het proces zo tergend traag verliep. Dus waarom zouden ze op vrije voeten moeten komen, terwijl ze slechts een fractie van hun terechte straf hebben uitgezeten, zodat ze met hun kleinkinderen op het erf mogen spelen of gezellig met hun vrouw op het bankstel naar televisie kunnen kijken? De kleinkinderen van hun moordslachtoffers hebben die kans nooit gekregen en de weduwes konden alleen maar dromen van televisiekijken met hun geliefden.

Dus dan zou in het kader van ‘barmhartigheid’ gratie verlenen, in mijn visie volstrekt onrechtvaardig zijn en ook de grootste blunder die het staatshoofd kan maken. Het zal haar in één klap totaal ongeliefd maken en het vertrouwen in de rechtstaat Suriname aan diggelen slaan. Immers, tante Jenny is president van Suriname, niet alleen van een paar stokoude zogenaamde paarse ex-revolutionairen die het verleden maar niet willen laten rusten.

Ik ga maar even voorbij aan de hele dyugudyugu over de wijze waarop het gratieverzoek is ingediend en door wie. Zelfs de veroordeelden in kwestie zouden het vermoedelijk niet willen. Deze heikele kwestie legt de veel diepere achtergronden van het groeiende conflict binnen de NDP bloot: tussen de meerderheid onder aanvoering van tante Jenny die verder wil en Desi postuum niet meer als splijtzwam de partij kapot wil laten maken en de minderheid die koste wat het kost zijn legacy – ondanks zijn veroordeling wegens meervoudige moord – wil laten voortleven.

Ze kunnen vinden dat er over Desi niets dan goeds is te vertellen. Maar laat de veroordeelden van de Decembermoorden hun zonden uit het verleden gewoon in Santo Boma overdenken – en probeer die ene bejaarde lafaard nog achter de tralies te krijgen.

Het scheelt ook een hoop onvrede en mogelijke onrust van het overgrote deel van de samenleving. Voor de nabestaanden zal het ongetwijfeld tot genoegdoening leiden, iets waar ze 42 jaar op hebben moeten wachten.

armand.snijders@gmail.com