Nieuwe universiteit zet in op inclusieve kennisoverdracht: ‘Ware wetenschap begint bij moed’

door

“We geloven in het vermogen van onze eigen wetenschappers om kennis op een inclusieve en vrije manier over te dragen”, zegt doctor Victorine Pinas, rectrix (hoofd) van de Claudetta Toney University of Suriname for Chemistry, Engineering & Research (CT-Uscer). Zij sprak woensdagavond tijdens de officiële opening van het eerste academische jaar van het instituut in het Claudetta Toney Multifunctioneel centrum.

Tekst en beeld Audry Wajwakana

In haar presentatie benadrukte Pinas dat studenten aan deze universiteit zich vrij moeten voelen om te denken en vragen te stellen, zonder angst voor afwijzing. “Wetenschappelijke vrijheid staat bij ons hoog in het vaandel.”

“We krijgen de vrijheid om onze kennis op een natuurlijke manier op te bouwen”Shiranigatoun Dhaur

In haar openingstoespraak sprak Pinas over de betekenis van de nieuwe universiteit als een ruimte waar kennis, nieuwsgierigheid en samenwerking centraal staan. Zij benadrukte dat CT-Uscer meer is dan een instituut. “Het is een gemeenschap waarin ideeën mogen botsen en onderzoek wordt gevoed door nieuwsgierigheid.”

Kloppend hart

Pinas riep studenten en medewerkers op om de wetenschappelijke vrijheid te koesteren en te beschermen, omdat die volgens haar “het kloppend hart vormt van ware wetenschap”. Ze moedigde studenten aan niet bang te zijn om te vragen, te twijfelen of fouten te maken. “Want ware wetenschap begint bij moed.”

Aan haar collega’s gaf ze mee om samen te blijven bouwen aan een academische cultuur, die even kritisch als menselijk is. “Vandaag openen we niet alleen een academisch jaar, maar ook een wereld van nieuwe mogelijkheden”, besloot ze haar toespraak.

Hulpmiddel AI

Professor Franklin Jabini ging in de inaugurele rede in op de ontstaansgeschiedenis van universiteiten en het belang van autonomie en intellectuele onafhankelijkheid binnen de wetenschap. Ware academisch vrijheid kan voor hem alleen bestaan wanneer onderzoekers niet afhankelijk zijn van politieke of economische invloeden. “De universiteit moet een moreel en intellectueel zelfstandige instelling zijn, die cultuur voortbrengt, waardeert en overdraagt door onderwijs en onderzoek.”

Jabini pleitte voor een universitaire cultuur waarin vrijheid van onderwijs en onderzoek wordt gewaarborgd en waarin instellingen zich blijven aanpassen aan de veranderende behoeften van de samenleving. Daarbij moet Suriname volgens hem streven naar het ontwikkelen van een eigen academische traditie, die universele kennis combineert met lokale waarden en context.

Hij wees daarnaast op de rol van de universiteit in de kennis- en technologie gedreven economie. Universiteiten moeten kennis niet alleen produceren, maar ook vertalen naar praktische en economische vooruitgang. “Een afgestudeerde moet de waarde van kennis ook in zijn dagelijks leven kunnen merken”, zei hij.

Jabini stond ook stil bij de snelle opkomst van kunstmatige intelligentie (AI). Hij riep op om AI niet te zien als bedreiging, maar als hulpmiddel dat wetenschappelijk onderzoek kan versnellen en verrijken. “We moeten leren samenwerken met technologie”, zei Jabini, die de versnelde AI-ontwikkelingen vergeleek met de beginfase van de opkomst van de calculator (rekenmachine) en computer. “AI kan ons helpen sneller resultaten te boeken, bijvoorbeeld in medisch of historisch onderzoek. Het is tijd dat Suriname die kansen benut.”

Studiebeurzen

Shiranigatoun Dhaur en Patrick Zebeda kregen elk uit handen van onderneemster Claudetta Toney een studiebeurs. De zeventienjarige Dhaur heeft altijd gedroomd van een universitaire opleiding, al had ze nooit verwacht die stap op zo jonge leeftijd te kunnen zetten. Na haar mulo-opleiding koos ze bewust voor deze universitaire richting vanwege de innovatieve en praktijkgerichte manier van lesgeven.

Ze heeft gekozen voor de studie Biofarmacie. “In ons huidige onderwijssysteem zijn de lessen vaak vooral theoretisch, maar aan deze universiteit kunnen studenten al vroeg in een laboratorium werken. Dat vind ik veel prettiger, omdat je op die manier echt ervaart wat je leert. We krijgen de vrijheid om onze kennis op een natuurlijke manier op te bouwen”, zegt Dhaur tegen de Ware Tijd.

Ze is dankbaar voor de beurs ter waarde van 2.500 euro. Voordat ze formeel aan haar bacheloropleiding begint, volgt ze eerst een overbruggingsjaar, bedoeld voor studenten zonder VWO-achtergrond. “Dat jaar helpt om de overstap naar universitair niveau te maken. Ik wil later graag medisch laborant worden”, klinkt ze vastberaden.

Toney drukte de bursalen op het hart de studie goed af te ronden. “En mocht het zijn dat jullie ergens mee vast zitten, schroom niet om contact met me te maken.”

Lezingen

Het laatste gedeelte van de avond stond in het teken van vier lezingen met de focus op ‘Pijlers van vooruitgang: een blik op onze onderzoeksfronten’. Artur Nunes-Da-Silva, directeur van Total Energies Suriname, sprak over Aardolie en gas. Zijn presentatie droeg de titel ‘Duurzame koolwaterstoffen: Ontwikkelen van een verantwoorde en duurzame energietoekomst voor Suriname.

Pinas, ook decaan van de Faculteit Chemie, sprak over het thema ‘Van biodiversiteit tot biofarmacie: het benutten van Surinames flora voor het fabriceren van geneesmiddelen’. In haar presentatie benadrukte de inleider het belang van respect voor traditionele kennis. Ze wees erop dat Suriname al jaren tekortschiet op dit vlak. “We gaan naar de binnenlanden, spreken met onze grootouders en leren van hun kennis, maar vaak erkennen we hen niet. Anderen profiteren hiervan, verdienen miljarden, terwijl wij vergeten wie de kennis heeft overgedragen.”

Pinas stelde dat de universiteit een andere koers wil varen. “Wat wij hier willen, is het juist anders doen. De mensen hebben de kennis, die mogen we gebruiken, maar altijd met erkenning. Als er patent wordt aangevraagd, moet hun naam vermeld worden, want deze kennis is hun eigendom, overgeleverd van generatie op generatie”, benadrukte zij tot groot genoegen van granman Albert Aboikoni, die ook aanwezig was.

“We openen niet alleen een academisch jaar, maar ook een wereld van nieuwe mogelijkheden”Victorine Pinas

Haar collega Nicholaas Pinas, decaan van de Faculteit Medicinale Farmacologie, ging in op het onderwerp Plantengenitica en Haydi Berrenstein van de Faculteit Marien Wetenschappen sloot af met een lezing over ‘Mariene Wetenschappen en milieu-DNA’.

Voorafgaand aan de opening liep het academisch personeel, gehuld in toga en baret in processie om het gebouw. Ter nagedachtenis aan de woensdag overleden oud-president Ronald Venetiaan namen de aanwezigen een minuut stilte in acht.