‘Lenen is niet verkeerd, maar het moet wel verantwoord’

door

De econoom Winston Ramautarsing heeft onlangs in gesprek met DTV express verklaard, dat lenen niet verkeerd is. Volgens Ramautarsing is lenen op zich niet verkeerd, zolang het binnen verantwoorde grenzen blijft. “Een zekere mate van schuld is normaal, want die kan de economie stimuleren. Maar zodra je overdrijft, betaal je daar een prijs voor, letterlijk. De rente en aflossing drukken op je begroting, en dat geld kun je dan niet meer besteden aan bijvoorbeeld onderwijs, gezondheidszorg of infrastructuur.”
De wet stelt dat de staatsschuld maximaal 60 procent van het bruto binnenlands product (BBP) mag bedragen. Dat betekent, dat de overheid hooguit mag lenen tot zestig procent van alles wat in een jaar in het land wordt geproduceerd. “Daarboven, wordt het onverantwoord. Want de rente en aflossing trekken dan zoveel middelen weg uit de samenleving, dat er minder overblijft voor ontwikkeling en sociale voorzieningen”, legt Ramautarsing uit. Bij het aantreden van de regering-Santokhi in 2020 was de situatie echter al ver buiten proporties. De NDP-regering liet een schuld achter van ongeveer 142 procent van het BBP, aldus de Ramautarsing. “Dat was ver boven de wettelijke norm. De regering-Santokhi kreeg daarom uitstel: ze kreeg zes jaar de tijd om die schuld weer onder de 60 procent te brengen. Maar we zitten nu nog steeds op zo’n 86 procent. We zijn dus nog lang niet waar we moeten zijn.”
Ramautarsing is kritisch over de manier waarop de huidige regering omgaat met nieuwe leningen. “Ze vragen het parlement om toestemming om verder te lenen, zelfs zonder duidelijke offers of besparingen. Dat is gevaarlijk”, waarschuwt hij. Volgens hem is transparantie essentieel. “De minister van Financiën mag niet zomaar lenen en pas achteraf het parlement informeren. Zelfs als ze een meerderheid hebben en het uiteindelijk goedkeuren, hoort er controle te zijn. Anders is het kwaad al geschied.”
Ramautarsing begrijpt dat het politiek moeilijk ligt om harde keuzes te maken. “Bezuinigen is nooit populair. Maar zolang we structureel te veel uitgeven, blijven we in dezelfde val trappen. Je kunt niet alles blijven financieren met geleend geld.” Hij wijst op de overvolle overheidssector als een van de grootste problemen. “We hebben veel te veel ambtenaren, en nog erger, een groot deel daarvan werkt niet of nauwelijks. Er zijn beleidsadviseurs die thuis zitten, maar wel betaald worden. Dat is een zware last voor de samenleving. De overheid betaalt voor mensen die niets bijdragen aan de economie.”
Volgens Ramautarsing ontbreekt het de politiek aan moed om die realiteit aan te pakken. “Elke regering schuift het probleem voor zich uit, uit angst voor onpopulaire maatregelen. Maar zonder hervorming van het ambtelijk apparaat en zonder echte discipline in de uitgaven, blijft de schuld groeien.” Hij waarschuwt dat het lenen niet verkeerd is als het maar is groei wordt geïnvesteerd. “Lenen is niet verkeerd als je investeert in groei. Maar Suriname leent al decennialang om gaten te dichten. Dan leef je boven je stand. En uiteindelijk betaalt de samenleving daarvoor de prijs”, aldus Ramautarsing.
The post ‘Lenen is niet verkeerd, maar het moet wel verantwoord’ ..