“Het doel is cultuurverandering, we moeten anders gaan denken over afval”

door

Tekst en beeld Edwien Bodjie

PARAMARIBO — “Suriname moet niet alleen opruimen, maar vooral voorkomen dat afval in het milieu terechtkomt.” Met die woorden opende Desiré Simons van Green Heritage Fund Suriname en projectcoördinator van het Promar-project (Prevention of Marine Litter in the Caribbean Sea), woensdag de Nationale Beleidsdialoog over zwerfafval in zee, gehouden in restaurant Spice Quest.

“Het gaat niet om één dag opruimen. Het doel is een cultuurverandering: dat we anders gaan denken over afval”, zegt Simons. Het overleg bracht vertegenwoordigers van overheid, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties samen om beleid en oplossingen te bespreken voor het groeiende probleem van plasticvervuiling.

“We moeten niet wachten op regels, maar nu al stappen zetten om plastic terug te dringen in de keten”

Het Promar-project wordt gefinancierd door het Duitse ministerie van Milieu en uitgevoerd in samenwerking met de denktank Adelphi en het VN-Milieuprogramma (UNEP). “Het gaat niet alleen om schoonmaken. We moeten ervoor zorgen dat rivieren, mangroven en stranden niet langer de eindbestemming zijn van het afval dat wij produceren.”

Van data tot beleid

Simons presenteerde de vooruitgang van het project, dat tot eind 2026 loopt en in acht Caribische landen wordt uitgevoerd, waaronder Suriname, Guyana, Trinidad & Tobago en de Dominicaanse Republiek. Promar richt zich op vier pijlers: dataverzameling, pilotprojecten, beleidsontwikkeling en bewustwording.

Simons zegt dat betrouwbare data over zwerfaval in veel landen ontbreekt. Het is wel bekend hoeveel ton afval wordt opgehaald, maar niet hoeveel in het milieu terechtkomt. Daarom zijn er op verschillende locaties, zoals het parkeerterrein achter de Centrale- en Vreedzaammarkt en op Leonsberg, systematisch gegevens verzameld.

De data laten zien welke soorten afval het meest voorkomen en hoe snel afval zich na opruimacties weer ophoopt. “Met deze informatie kunnen we gerichter beleid ontwikkelen. We willen dat ministeries, gemeenten en universiteiten deze methodiek overnemen zodat er jaarlijks betrouwbare cijfers beschikbaar zijn.”

Proefprojecten en lokale actie

Op basis van de verzamelde gegevens worden momenteel vier proefprojecten voorbereid, gericht op afvalbeheer en gedragsverandering. “De eerste pilots starten bij de Centrale Markt en de Vreedzaammarkt. Daar plaatsen we extra inzamelpunten en maken afspraken met bedrijven en vuilophaaldiensten,” legt Simons uit

In Nieuw-Amsterdam komt een project dat zich richt op samenwerking tussen lokale ondernemers en bewoners. Een derde initiatief focust op bewustwording bij marktlieden en scholieren, terwijl een vierde proefproject betere verlichting en toezicht voorziet op plekken waar veel illegaal afval wordt gedumpt. “We gaan het wiel niet opnieuw uitvinden. We bouwen verder op bestaande initiatieven en verbinden de partijen die al actief zijn.”

(Lees verder onder de )

Simons tijdens zijn presentatie.

Naar circulaire wetgeving

Er ligt een options paper met mogelijke maatregelen om plasticvervuiling te verminderen en de circulaire economie te stimuleren. Daarin staan voorstellen voor herbruikbare verpakkingen, producentenverantwoordelijkheid en stimulansen voor recyclingbedrijven. Na validatiesessies met belanghebbenden worden deze voorstellen verder uitgewerkt tot conceptwetgeving. “We willen beleid dat haalbaar is én gedragen wordt. Daarom blijven we in dialoog met overheid, bedrijfsleven en burgers.”

Bewustwording blijft een speerpunt. In het afgelopen jaar bereikte Promar meer dan dertienhonderd mensen via scholen, evenementen en beurzen. “Tijdens de Green Expo en World Cleanup Day hebben we samengewerkt met Stichting Support Recycling Suriname (SuReSur). Ruim achthonderd vrijwilligers deden mee aan schoonmaakacties. Steeds meer bedrijven mobiliseren hun personeel, en dat is bemoedigend.” Daarnaast ontwikkelde het team lesmateriaal en het herkenbare blauwe ‘Weg met zinloos plastic’-boekje, dat op scholen wordt verspreid.

Private sector sluit aan

De dialoog bood ook ruimte aan vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven. Glenn Ramdjan van SuReSur riep op tot nauwere samenwerking tussen overheid en private sector: “We moeten niet wachten op regels, maar nu al stappen zetten om plastic terug te dringen in de keten.”

Alvin Venetiaan, directeur van Fernandes Bottling Company N.V. en Fernandes Ice Cream N.V., wees op de rol van producenten in afvalreductie. “Wij hebben als industrie een verantwoordelijkheid. Daarom investeren we in retourverpakkingen en efficiëntere productieprocessen. Maar het succes hangt van de hele keten af, van consument tot overheid.”

De resultaten van de bijeenkomst worden de komende maanden uitgewerkt tot een nationale routekaart voor afvalpreventie en circulaire economie. Deze zal worden gepresenteerd vóór de internationale klimaatconferentie COP30 in Belém, Brazilië. “Suriname wil laten zien dat ook kleine landen verantwoordelijkheid nemen. We hebben de kennis, de partners en de wil. Nu moeten beleid en uitvoering hand in hand gaan. Alleen dan blijft onze zee echt schoon”, besluit Simons.