Het begrotingstekort en de ‘Sranan fasi’-methode

door

INGEZONDEN

Nadat president Jennifer Geerlings-Simons op 30 september haar eerste jaarrede had gehouden en de conceptbegroting aan De Nationale Assemblée en de gemeenschap had gepresenteerd, is er in de pers en op sociale media een discussie ontstaan over de hoogte van het begrotingstekort.

Is het begrotingstekort nu 3,5% van het bruto binnenlands product (BBP), of ligt het hoger? Dat was de veelgestelde vraag. Aangezien het vak openbare financiën in het verleden een van mijn favoriete vakken binnen de economische leer was, geef ik met genoegen mijn opinie over dit onderwerp, dat al enkele jaren actueel is.

“De gekozen berekeningsmethode zorgt lokaal voor (emotionele) discussie en vergroot op de middellange termijn het risico op internationaal wantrouwen en een groeiende schuldenlast”

Sranan fasi

De manier waarop de laatste jaren Surinaamse regeringen het begrotingstekort presenteren is niet traditioneel. De traditionele manier is dat de totale uitgaven min de totale inkomten uit belastingmiddelen en niet belastingmiddelen worden gedeeld door het BBP.

Leningen en schenkingen (donaties van landen en internationale organisaties) gelden in de aangehaalde definities niet als inkomsten, maar als financieringsbronnen. Door deze financieringsbronnen toch als inkomsten te rekenen, ontstaat een gunstiger beeld van het begrotingstekort. Dit gunstiger beeld zou op den duur echter schijn kunnen zijn.

Het doet mij enigszins denken aan de de tijden van Nederlandse ontwikkelingshulp plus opbrengsten uit de toenmalige bauxiet productie en export. Toentertijd was er geen sprake van werkelijke welvaart, maar wel van schijnwelvaart. De afwijking van de gangbare berekeningsmethode van een begrotingstekort kwalificeer ik daarom als de Sranan fasi-berekeningsmethode van het begrotingstekort.

De voor- en de nadelen

Voor het gemak giet ik de voor- en de nadelen van de Sranan fasi-berekeningsmethode in de volgende tabel, waardoor het een en ander overzichtelijker wordt.

Het werkelijke begrotingstekort

Het cijfermateriaal laat zien dat het tekort van 3,5% van het BBP pas ontstaat nadat de leningen en schenkingen bij de belasting- en niet-belastingmiddelen zijn opgeteld. Wanneer deze optelling buiten de inkomsten wordt gehouden, ligt het begrotingstekort rond de 7 tot 8%.

Uitgaande van een BBP van circa vijf miljard US dollar, komt het werkelijke begrotingstekort neer op 350 tot 400 miljoen US dollar, in plaats van de gepresenteerde 175 miljoen. Voor onze relatief kleine en op importen gebaseerde economie scheelt dit verschil als een slok op een borrel.

Conclusie en aanbeveling

De presentatie van de conceptbegroting 2026 met een begrotingstekort van 3,5% van het BBP geeft een ‘Goed Gedaan’ gevoel, maar is gebaseerd op een Sranan fasi-berekeningsmethode, die als politiek aanvaardbaar kan worden gekwalificeerd, maar ook niet meer dan dat. De gekozen berekeningsmethode zorgt lokaal voor (emotionele) discussie en vergroot op de middellange termijn het risico op internationaal wantrouwen en een groeiende schuldenlast.

Het is aan te bevelen dat de huidige regering het besluit neemt om de conceptbegroting van 2027 in ieder geval te laten opmaken op basis van de internationaal aanvaardbare methode, waarin leningen en schenkingen als financieriensmiddelen worden aangemerkt. Dit zal de geloofwaardigheid versterken, bovendien zal het besef dat er daadwerkelijk structurele hervormingen gewenst zijn om de begroting duurzaam in evenwicht te brengen bij vele stakeholders in de gemeenschap en daarbuiten beter en sneller kunnen doordringen.

Armand Zunder (Econoom) 

De redactie van de Ware Tijd stelt lezers in de gelegenheid stukken in te zenden ter publicatie. In principe worden alle ingezonden artikelen opgenomen, tenzij de inhoud schadelijk, kwetsend of beledigend is voor derden. Stukken die worden geplaatst komen niet noodzakelijkerwijs overeen met de mening van de Ware Tijd. De redactie behoudt zich het recht voor om stukken niet te plaatsen, of in te korten of te redigeren zonder dat die uit hun context worden gehaald.