Hard werken alleen is niet genoeg voor Surinames groei

door

Dr. Ruben Gowricharn, geboren en getogen in Suriname, en voormalig hoogleraar Indiase diasporastudies aan de Vrije Universiteit, analyseert de uitdagingen van de Surinaamse arbeidsproductiviteit en economische ontwikkeling. Zijn jarenlange onderzoek in Suriname, het Caribisch gebied en India wijst op een complexe mix van arbeidsethos, technologische beperkingen en verbrokkelde sectoren die de economische groei beïnvloeden.
Hard werken in Suriname
Gowricharn herinnert zich zijn bezoeken aan Suriname in de jaren tachtig en negentig. Waar hij vroeger vrienden op elk moment kon bezoeken, is tien jaar later het sociale ritme veranderd door drukte en meerdere banen. “De vanzelfsprekendheid van directe sociale contacten is verdwenen. Mensen werken hard, vaak twee of drie banen tegelijk, en hebben behoefte aan rust,” vertelt hij. Dit harde werken is ook zichtbaar bij kleine ondernemers, vooral in de informele sector, een fenomeen dat socioloog Jan Breman ‘de systematiek van hosselen en pienaren’ noemt. Tegelijkertijd circuleren verhalen over mensen die niet willen werken of slechts minimaal aanwezig zijn, bijvoorbeeld ambtenaren die zich ‘even registreren’ en daarna verdwijnen. Ook in winkels is een zekere onverschilligheid merkbaar. Dit roept de vraag op hoe de arbeidsproductiviteit in Suriname werkelijk is.
Arbeid, kapitaal en productiviteit
Gowricharn legt uit dat arbeidsproductiviteit een motor is van economische groei, nauw verbonden met kapitaalgoederen zoals machines, computers en infrastructuur. Hoe efficiënter arbeid en kapitaal worden ingezet, hoe hoger de productiviteit.
“Arbeid kan worden gezien als human capital, zoals econoom Garry Becker stelde, maar arbeid is meer dan een kostenpost.
Werknemers hebben gezinnen, koopkracht en politieke invloed. Ze kunnen ziek worden, staken of anderszins reageren. Dit maakt het complexe input-output proces in de economie zichtbaar.”
Verbrokkelde economie en beperkte local content
Een van de grote uitdagingen in Suriname is de verbrokkelde economie. Sectoren hebben weinig onderlinge verbindingen, waardoor investeringen in de ene sector nauwelijks effect hebben op andere. Input-output analyses tonen dat local content, oftewel het gebruik van lokale arbeid en grondstoffen, laag is. Het grootste deel van grondstoffen, technologie en machines komt uit het buitenland, waardoor de productiviteit van de lokale arbeid beperkt wordt. De huidige economische groei komt vooral voort uit bestaande activiteiten en buitenlandse investeringen, bijvoorbeeld in de oliesector in buurland Guyana. “Als de eigen bevolking niet meedoet aan de productiviteitsstijging, profiteert zij nauwelijks van economische groei,” waarschuwt Gowricharn.
Productie en technologische vooruitgang
Recente cijfers van de Centrale Bank van Suriname laten zien dat mijnbouw, handel, financiële instellingen en constructie de grootste bijdragen leveren aan het BBP. De mijnbouw domineert vanwege goud en olie, met exportprijzen die sterk variëren. Productiviteit in deze sectoren hangt echter meer af van marktprijzen dan van arbeids-inzet of technologische innovatie. Om duurzame economische ontwikkeling te bereiken, moet Suriname zich richten op technologische vooruitgang en het opleiden van arbeidskrachten. Mechanisatie in de rijstbouw en het gebruik van computers en AI zijn voorbeelden van technologie die productie kan verhogen, maar alleen wanneer werknemers adequaat zijn geschoold en gemotiveerd. Arbeidsethos, seizoensgebonden werk en inzet spelen een grote rol bij het maximaliseren van output.
Arbeidsproductiviteit als teaminspanning
Gowricharn benadrukt dat arbeidsproductiviteit vaak een collectieve aangelegenheid is. Teams van mijnwerkers, chirurgen of politiefunctionarissen dragen gezamenlijk bij aan output. Dit maakt het meten en verbeteren van productiviteit complexer dan individuele prestaties suggereren. De Surinaamse economie kan alleen duurzaam groeien wanneer technologische investeringen, opleiding van arbeidskrachten en sectorale cohesie hand in hand gaan. Het verbeteren van arbeidsproductiviteit is essentieel, maar moet worden gecombineerd met een strategie die de economie minder verbrokkeld maakt en lokale participatie vergroot. Zonder deze aanpak blijft groei fragmentarisch en profiteren slechts enkele sectoren van economische vooruitgang.
Bron: VES-Inzicht, september 2025
The post Hard werken alleen is niet genoeg voor Surinames groei ..