Grens met Frans-Guyana

door

DE GAANMAN DER Okanisi Bono Velantie heeft zich krachtig uitgesproken tegen de vaststelling van de grens die eerder is overeengekomen met Frankrijk, maar die niet is bekrachtigd door het parlement nog. De gaanman vraagt terecht om een proces van Free Prior and Informed Consent FPIC alvorens de grens wordt vastgesteld. Dit om ervoor te zorgen dat de rechten van inheemsen en tribalen niet geschonden worden.

De parlementaire commissie die zich buigt over het wetsvoorstel, had afgelopen weekend -op uitnodiging van de gaanman- een ontmoeting met Velantie en andere gezagdragers uit Oost-Suriname. Daarbij is beloofd de wensen van de granman mee te nemen wanneer dit thema besproken zal worden in DNA.

Er wordt gesproken over de veiligheid en het welzijn van de inheemsen en tribalen. Maar de Marowijnerivier is aan het sterven

Hoewel deze zaak vrij eenvoudig lijkt, zijn er dingen die niet gezegd worden. Dat is nu eenmaal altijd zo in Suriname. Zaken zijn gelaagd en over sommige lagen praat niemand. De gaanman stelt terecht dat hij de toegang tot de families aan weerszijden van de rivier niet wil beperken, omdat de traditie nu eenmaal zo is dat de rivier niet als grens wordt gezien. Hij ziet ook graag dat de grens zodanig bepaald wordt of dat er afspraken zijn dat de Fransen op hun deel de goederen van de mensen niet zonder meer vernietigen.

Toch zijn er nieuwe uitdagingen die in de lucht hangen maar die niet genoemd worden. De Fransen gaan voor ecologische balans, dus veelal worden of werden goederen beschadigd die direct te maken hebben met de goudwinning in het gebied. Skalians bijvoorbeeld zijn vaker zonder pardon vernietigd en daar waren velen niet blij mee, omdat de eigenaren ook geld gaven. Aan wie zegt nooit iemand.

Er wordt gesproken over de veiligheid en het welzijn van de inheemsen en tribalen. Maar de Marowijnerivier is aan het sterven. Door goudwinning op grote schaal en met kwik, door de skalians die nog steeds gezien worden in de zijrivieren van de Marowijne-en Lawarivier, zorgt voor het vervuilen van de bodem en het vrijkomen van het gevaarlijke methylkwik.

Het is zeer belangrijk dat de wijze gaanman Velantie die voor zijn mensen opkomt, dit ook in ogenschouw neemt wanneer gekeken wordt naar het handelen van de Fransen. Hebben de Okanisi geen recht op schoon drinkwater, een schone omgeving, of is dat ondergeschikt geworden aan de geld- en goudeconomie in het gebied?

Er is veel tegenstand tegen de pasjes dan wel de grenskaart die de Fransen willen introduceren. “Het gaat niet werken”, wordt gezegd. Op de grens tussen Frans-Guyana en de plek Oiapoque in Brazilië werkt het wel. Wie in het gebied een woonadres heeft kan met het aantonen van het pasje vrij de grens oversteken, gebruik maken van medische voorzieningen en meer.

Er zijn trouwens inheemsen verder op de Lawarivier die niets moeten hebben van de goudwinning en de vervuiling daarvan. Het zou goed zijn als ook binnen de marron en inheemse gemeenschappen in die omgeving FPIC wordt toegepast alvorens aan vervuilende goudwinning wordt gedaan.

De gaanman en de Okanisi staan in hun recht om te eisen dat hun visie op de grens en hoe het geschil op te lossen mee wordt genomen. Echter moeten alle agenda’s eerlijk op tafel komen, het recht van de een is namelijk niet absoluut. Het recht van de ander mag daar niet door geschonden worden.