Greenport Suriname – Welke koers moet Suriname varen? (5)

door

PARAMARIBO – De ontdekking van miljarden vaten olie voor de kust van Suriname kan het land een ongekende economische groei bezorgen, maar de risico’s zijn minstens zo groot. Deskundigen schetsen uiteenlopende scenario’s: van een Venezolaans drama met hyperinflatie en massale emigratie tot een Noors succesverhaal waarin olie-inkomsten zorgvuldig worden belegd voor toekomstige generaties. Welke koers Suriname kiest, zal decennialang bepalend zijn voor de welvaart van zijn bevolking.De schaduwzijde van de olievloekHet somberste scenario is dat van de zogenoemde olievloek. Venezuela en Nigeria lieten zien hoe olierijkdom kan veranderen in armoede en chaos. Toen de olieprijs in Venezuela na 2014 instortte, steeg de inflatie naar meer dan een miljoen procent en vertrokken miljoenen inwoners op zoek naar voedsel en medicijnen. Ook Suriname zou, zonder daadkrachtig beleid, kunnen wegzinken in corruptie, valutacrises en sociale onrust.Lessen van Guyana: snelle groei met risico’sEen ander pad is dat van snelle, ongecontroleerde groei. Guyana, dat sinds 2019 olie produceert, kende in 2022 een economische groei van ruim 60 procent, een van de hoogste ter wereld. Tegelijkertijd verdubbelden de huizenprijzen in de hoofdstad Georgetown en nam de ongelijkheid toe. Voor Suriname kan een vergelijkbaar scenario werkgelegenheid opleveren, maar ook migratiedruk, stijgende prijzen en spanningen tussen lokale gemeenschappen en nieuwkomers.Regie en verantwoordelijkheid van de overheidEen meer hoopvolle optie is dat de overheid de regie stevig in handen neemt. Via duidelijke wetgeving, lokale participatie en investeringen in onderwijs en infrastructuur kan Suriname de olie-inkomsten gebruiken om de middenklasse te versterken en de economie te verbreden. Maar ook dan loeren risico’s, want politieke druk om snel resultaten te laten zien kan leiden tot inefficiëntie en corruptie.Naar een Noors model van beheerste groeiHet meest duurzame pad is dat van beheerste groei, naar Noors voorbeeld. Noorwegen stortte zijn olie-inkomsten decennialang in een soeverein fonds dat vandaag meer dan 1.500 miljard dollar groot is. Daardoor beschikt het land over buffers tegen prijsschokken en een solide basis voor toekomstige generaties. Suriname zou eenzelfde fonds kunnen opbouwen en slechts een deel van de olie-inkomsten direct besteden, bijvoorbeeld aan infrastructuur, scholen, ziekenhuizen en hernieuwbare energie. Achterstanden moeten daarbij wel worden ingelopen.De lessen uit het buitenland zijn duidelijk: landen die transparantie, diversificatie en sterke instituties verwaarloosden, eindigden in chaos. Landen die kozen voor visie en discipline, bouwden juist welvaart op. Voor Suriname, dat nu nog de kans heeft een eigen koers uit te stippelen, is de inzet hoog. De olie-inkomsten bieden geen garantie voor succes, maar wél een unieke kans. De komende jaren zullen uitwijzen of Suriname zijn oliegeschiedenis schrijft als een vloek of als een zegen.door Stijn Janssen – stijnjanssen6@gmail.comGebaseerd op het boek ‘Greenport Suriname’ – https://bit.ly/greenportsuriname