Granman Bono Velantie: “Nieuwe grenswet moet historische rechten marrons waarborgen”

door

De parlementaire Commissie van Rapporteurs heeft een officieel overleg gevoerd met granman Bono Velantie, leider van het Okanisi-marronvolk, over de ontwerpwet die de nieuwe grensregeling tussen Suriname en Frankrijk moet bekrachtigen. Het gesprek vond plaats op vrijdag 14 november op uitnodiging van de gaanman, naar aanleiding van een eerder onderhoud tussen het traditioneel gezag en de Grenscommissie onder leiding van ambassadeur John Kolader.
De delegatie bestond uit commissievoorzitter Rabindre Parmessar, de leden Asiskumar Gajadien en Stanley Betterson, André Dikan van het Kabinet van de President, ambassadeur Kolader en de secretaris van de Grenscommissie. Vanuit het traditioneel gezag waren naast de gaanman ook diverse kabiten uit Tapanahony aanwezig, vertegenwoordigers van dorpen langs de boven- en benedenloop van de Marowijne en een vertegenwoordiger van het Pamaka-marronvolk.
Marrons blijven vasthouden aan historisch gebruik van de rivier
Tijdens de eerdere toelichting door ambassadeur Kolader werden de hoofdpunten van het voorgestelde grensprotocol uiteengezet. Het document regelt onder meer de vaststelling van de grens volgens de median-line, de toewijzing van riviereilanden op basis van hun ligging, vrije scheepvaart voor personen en goederen, gezamenlijke baggervergunningen en expliciete erkenning van de rechten van inheemse en marrongemeenschappen.
Johan Kolader en Elizabeth Bradley. Foto: DNA
Het traditioneel gezag maakte echter duidelijk dat de voorkeur uitgaat naar het talweg-principe, dat volgens hen beter aansluit bij het historisch gebruik van zowel de Marowijne als de Lawa. De Okanisi- en Pamaka-gemeenschappen wezen erop dat geen enkel riviereiland ooit Frans bezit is geweest: “Den Faansiman no abi tabiki na ini a liba.”
Zij benadrukten dat de rivier altijd vrij is bevaren, zonder pasjes of toestemming, en dat de vaargeul bij laagwater soms kilometers aan de Franse zijde ligt. Een rigide toepassing van de median-line-methode kan volgens hen leiden tot praktische problemen, conflicten en verstoring van traditionele vaar- en handelsroutes.
Gaanman wil bescherming verankerd in wet
Hoewel het traditioneel gezag erkent dat Suriname en Frankrijk in 2021 in goed overleg tot een formele grensafspraak zijn gekomen, waarschuwde Gaanman Velantie dat de nieuwe wet duidelijke garanties moet bevatten. Hij verzocht de commissie om expliciet vast te leggen dat de historisch verworven rechten van alle marron- en inheemse volkeren die de rivier gebruiken, worden beschermd.
Volgens de gaanman is dit essentieel om zowel de leefwijze van de gemeenschappen te waarborgen als toekomstige spanningen te voorkomen. De Okanisi-gemeenschap zal haar aanbevelingen en juridische standpunten schriftelijk aan de commissie aanbieden.
Constructieve voortzetting
De bijeenkomst verliep in open en respectvolle sfeer. Commissievoorzitter Parmessar gaf aan dat alle ingebrachte inzichten worden meegenomen bij de verdere behandeling van de ontwerpwet in DNA.
The post Granman Bono Velantie: “Nieuwe grenswet moet historische rechten marrons waarborgen” appeared first on Suriname suriname.