De definitieve dood van “muziek” op televisie: MTV trekt de stekker eruit

door

Op 31 december 2025 eindigt een cyclus van vierenveertig jaar die de mondiale jeugdcultuur heeft heruitgevonden. Paramount Global heeft bevestigd dat het de uitzendingen van zijn thematische muziekzenders (MTV Music, MTV 80s, MTV 90s, Club MTV en MTV Live) zal stopzetten. Het afscheid is meer dan een eenvoudige zakelijke aanpassing; het is het symbolische einde van “Music Television” zoals we het kenden.

De aankondiging, ingebed in de fusie tussen Paramount Global en Skydance Media, heeft een kille maar duidelijke reden: gebrek aan winstgevendheid en de noodzaak om honderden miljoenen dollars te besparen. Muziekvideo’s, ooit de koningen van het televisiescherm, hebben de strijd om de primetime-aandacht verloren van realityprogramma’s.

44 jaar van visuele revolutie

MTV werd geboren op 1 augustus 1981 en deed meer dan alleen muziek uitzenden: het creëerde muziek, kleedde haar aan en maakte er een wereldwijd fenomeen van. Met de belofte dat “Video Killed the Radio Star” (de eerste video die ooit werd uitgezonden) gaf de zender muziek een gezicht en luidde hij het tijdperk van de videoclip in als essentieel marketinginstrument.

Het netwerk was niet slechts een spiegel van de jeugd, maar een cultureel laboratorium. Het dicteerde trends in mode, taal en levensstijl, en bovenal was het de katalysator die carrières lanceerde van iconen als Michael Jackson, Madonna, Nirvana en Britney Spears. De invloed van MTV beperkte zich niet tot popmuziek.

De oorverdovende impact op rock en metal

Voor de hardere genres was MTV een tweesnijdend zwaard, maar wel een ongelooflijk krachtig platform. In een tijdperk waarin rock en metal door de mainstreamradio werden gemarginaliseerd, bood de zender een snelweg naar miljoenen huiskamers. Hairmetalbands in de jaren tachtig, grunge en alternatieve metal in de jaren negentig, en de opkomst van nu metal later dat decennium danken een groot deel van hun massale aantrekkingskracht aan het kleine scherm.

MTV legitimeerde de esthetiek en visuele agressie van het genre. Het simpele feit dat men Metallica, Iron Maiden of Tool op kabeltelevisie kon zien, was een verklaring dat de metal-subcultuur haar plaats in de mainstream had veroverd.

Uitzonderlijke programma’s voor zware muziek

Headbangers Ball: Dit was de heilige tempel van metal. Gelanceerd in 1987, was het programma exclusief gewijd aan thrash-, speed- en heavymetalvideo’s tijdens de late uurtjes. Het bood essentiële bands een podium en bouwde een wereldwijde gemeenschap op. In Latijns-Amerika zetten Headbangers Ball Latinoamérica en later Metalhead deze missie voort.

MTV Unplugged: Hoewel niet exclusief voor rock, bevestigde dit akoestische format de status van vele grote bands door hen op een rauwere, intiemere manier te presenteren. Sessies van Nirvana, Alice in Chains, Pearl Jam en Eric Clapton werden iconische albums, die de artistieke veelzijdigheid en diepgang van het genre aantoonden.

Total Request Live (TRL) / Los 10+ Pedidos Rock/Metal: Hoewel TRL een bredere focus had, gaven deze countdownshows – inclusief hun rock/metal-varianten in internationale markten – het publiek een stem om te stemmen op hun favoriete video’s en zo de polsslag van de lokale en internationale muziekscène levend te houden.

Toen het algoritme de VJ doodde

Waarom sluit MTV? Het antwoord ligt in de palm van onze hand. De komst van YouTube, Spotify en TikTok heeft het oorspronkelijke bedrijfsmodel volledig ontmanteld. Tegenwoordig wacht het publiek niet meer op een Video Jockey (VJ) om hun favoriete nummer te programmeren; ze kiezen het, spelen het af en delen het onmiddellijk. Streamingreuzen en on-demandcontent hebben de vaste programmering van kabeltelevisie economisch onhoudbaar gemaakt.

De hoofdversie van MTV zal overleven, ja, maar getransformeerd tot een centrum voor goedkope realityshows zoals Teen Mom en Geordie Shore, waarmee het oorspronkelijke muzikale concept definitief ten grave wordt gedragen.

Een tijdperk sluit zijn ogen

De zwarte schermen van MTV symboliseren meer dan het einde van een televisiezender. Ze markeren het einde van een tijdperk waarin muziek collectief werd bekeken, gevoeld en gedeeld voor één scherm, samen met miljoenen anderen over de hele wereld.

Rock-’n-roll op televisie is dood.Lang leve de muziek – waar ze zich ook moge bevinden.