De Amerika’s verliezen mazelenvrije status: Paho roept op tot gezamenlijke actie

door

PARAMARIBO — De Pan-Amerikaanse Gezondheidsorganisatie (Paho) heeft aangekondigd dat de regio van de Amerika’s haar status als vrij van endemische mazelenoverdracht kwijt is. Tijdens een maandag via Zoom gehouden persconferentie belichtten Paho-functionarissen de ernst van de situatie. De organisatie roept landen in de regio op om samen te werken en vaccinatiecampagnes te versterken om verdere verspreiding van het virus te voorkomen.De beslissing om de mazelenvrije status in te trekken volgt op de conclusie van de Commissie voor Monitoring en Herverificatie van de Eliminatie van Mazelen, Rubella en het Congenitaal Rubella Syndroom van Paho, die vorige week in Mexico-Stad bijeenkwam. De commissie stelde vast dat in Canada de endemische verspreiding van mazelen opnieuw is begonnen, aangezien het virus daar al meer dan twaalf maanden rondgaat. Daardoor verliest de hele regio haar mazelenvrije status – hoewel alle andere landen hun eliminatiestatus behouden.

“Mazelen behoort tot de meest besmettelijke ziekten ter wereld: één persoon kan tot achttien anderen besmetten”

“Dit verlies betekent een tegenslag – maar het is ook omkeerbaar,” zei Paho-directeur Jarbas Barbosa. “Zolang mazelen wereldwijd niet is uitgeroeid, zal onze regio het risico blijven lopen dat het virus opnieuw wordt geïntroduceerd en zich verspreidt onder niet-gevaccineerde of onvoldoende gevaccineerde bevolkingsgroepen. Maar zoals we al eerder hebben aangetoond, kan de regio met politieke betrokkenheid, regionale samenwerking en volgehouden vaccinatie de transmissie opnieuw onderbreken en deze gezamenlijke prestatie herwinnen.”

Uitbraak in tien landen

De situatie is zorgwekkend. Sinds begin november 2025 zijn in tien landen 12.593 bevestigde gevallen van mazelen gemeld – een stijging van dertig keer ten opzichte van 2024. Ruim 95 procent van de gevallen komt uit Canada, Mexico en de Verenigde Staten. Er zijn tot nu toe 28 doden gevallen: 23 in Mexico, drie in de VS en twee in Canada.Actieve uitbraken zijn gemeld in Canada, Mexico, de Verenigde Staten, Bolivia, Brazilië, Paraguay en Belize. De meeste besmettingen doen zich voor in gemeenschappen met een lage vaccinatiegraad: 89 procent van de patiënten was niet of onvoldoende gevaccineerd. Vooral jonge kinderen worden getroffen, met de meeste gevallen bij baby’s onder één jaar, gevolgd door kinderen van één tot vier jaar.De Canadese uitbraak begon in oktober 2024 in de provincie New Brunswick en heeft zich inmiddels over het hele land verspreid. Hoewel het aantal gevallen iets daalt, blijft het virus circuleren in onder meer Alberta en British Columbia.

Vaccinatiegraad te laag

Mazelen behoort tot de meest besmettelijke ziekten ter wereld: één persoon kan tot achttien anderen besmetten. De gevolgen kunnen ernstig zijn – van longontsteking en hersenontsteking tot blindheid en overlijden. Uitbraken leggen bovendien extra druk op de gezondheidszorg.Vaccinatie is nog steeds de beste bescherming. De afgelopen 25 jaar heeft het mazelenvaccin naar schatting meer dan zes miljoen levens gered in de Amerika’s. Toch ligt de vaccinatiegraad ver onder het noodzakelijke niveau om uitbraken te voorkomen. In 2024 kreeg gemiddeld 79 procent van de kinderen de tweede dosis van het BMR-vaccin, terwijl 95 procent nodig is voor groepsimmuniteit. Slechts 31 procent van de landen bereikte voldoende dekking voor de eerste dosis, en slechts 20 procent voor de tweede.

Oproep tot actiePaho ondersteunt landen technisch en logistiek bij het versterken van vaccinatieprogramma’s, laboratoriumonderzoek en uitbraakbestrijding. Deskundigen zijn ingezet in Mexico, Argentinië en Bolivia, terwijl de situatie in Belize, Brazilië en Paraguay scherp in de gaten wordt gehouden.Barbosa deed een krachtige oproep: “Elk geval dat we voorkomen, elke uitbraak die we stoppen, redt levens, beschermt gezinnen en maakt gemeenschappen gezonder. Vandaag roepen we, in plaats van te treuren om het verlies van een regionale status, alle landen op om hun inspanningen te verdubbelen om de vaccinatiegraad, het toezicht en de snelle respons op vermoedelijke gevallen te versterken – tot in elke uithoek van de Amerika’s. Als regio hebben we mazelen al twee keer geëlimineerd. We kunnen het een derde keer doen.”

Hoop op herstel

De Amerika’s hebben eerder tegenslagen overwonnen. Venezuela verloor in 2018 tijdelijk zijn mazelenvrije status en Brazilië in 2019, maar de regio wist in 2024 het virus opnieuw te elimineren. Om de status terug te krijgen, moet een land aantonen dat het virus twaalf maanden lang niet endemisch is overgedragen, gesteund door betrouwbare data over vaccinatie en surveillance. Canada werkt inmiddels aan een nieuw actieplan om de vaccinatiegraad te verhogen en het virus te stoppen.“Samenwerking, solidariteit en wetenschap zijn sterker dan welk virus dan ook – want wanneer we samenwerken, beschermen we de gezondheid en het leven van alle mensen in de Amerika’s,” besloot Barbosa.