BESCHOUWING — Suriname terug op internationale kapitaalmarkt: Kansen en risico’s voor investeerders

door

Suriname heeft vorige week nieuwe staatsobligaties aangeboden aan internationale investeerders, maar zoals de regering zelf aangeeft in het prospectus, zijn er aanzienlijke risico’s verbonden aan deze beleggingen. De regering gaf twee obligaties uit die respectievelijk in 2030 en 2035 vervallen. Het streven was volgens ingewijden om 1,5 miljard US dollar op te halen, maar beleggers hebben voor 1,6 miljard US dollar ingeschreven, meldden internationale financiële nieuwssites.

Tekst Ivan Cairo

“Investeren in de notes brengt risico’s met zich mee”, stelt het memorandum. “Wij zijn van mening dat de volgende risico’s en onzekerheden de marktwaarde van de notes of ons vermogen om onze verplichtingen onder de notes na te komen, nadelig kunnen beïnvloeden”, aldus een waarschuwing in het prospectus waar de Ware Tijd de hand op heeft weten te leggen.

“Hoge opbrengsten gaan gepaard met hoge risico’s”

Suriname, een opkomende markt die sterk afhankelijk is van natuurlijke hulpbronnen, probeert het vertrouwen van investeerders te herstellen na historische wanbetalingen. Analytici en beleggers wegen nu de potentiële opbrengsten van nieuwe investeringen af tegen een complexe mix van economische, politieke en milieu-uitdagingen.

Economische risico’s

De Surinaamse economie is gevoelig voor wereldwijde ontwikkelingen. Het prospectus somt een breed scala aan risico’s op: “wijzigingen in economische of fiscale beleidsmaatregelen in Suriname; het vermogen van Suriname om belangrijke economische hervormingen door te voeren; algemene economische en bedrijfsomstandigheden in Suriname en de wereldeconomie; het opleggen van handelsbelemmeringen door de handelspartners van Suriname; en de impact van vijandelijkheden of politieke onrust in andere landen.”

Volatiliteit in grondstoffen, kapitaalmarkten en internationale investeerdersstemming kan de liquiditeit en marktprijs van de obligaties aanzienlijk beïnvloeden. Negatieve ontwikkelingen in andere opkomende markten kunnen Suriname treffen via een zogenoemd “besmettingseffect”, zelfs als lokale omstandigheden stabiel blijven.

Erfenis van wanbetalingen

Suriname heeft in het verleden zijn staatsobligaties niet betaald, onder meer de notes van 2023 en 2026. “In november 2020 heeft Suriname geen betalingen gedaan op zijn notes die zouden vervallen in 2023 en 2026, en deze in juni 2021 door de houders van de notes als wanbetalingen (defaults) werden verklaard. Dit was de eerste geregistreerde default van Suriname ooit”, staat in het memorandum.

Na de wanbetaling trad Suriname in een IMF Extended Fund Facility-programma met financiering van ongeveer 620,5 miljoen US dollar onder voorwaarde van fiscale hervormingen en schuldsanering. Hoewel de herstructurering de druk heeft verminderd, waarschuwt het prospectus dat “eventuele verdere wanbetalingen door Suriname op zijn staatschulden de marktwaarde van de notes materieel nadelig kunnen beïnvloeden en het vermogen van de republiek om hoofdsom- en rentebetalingen te doen, vrij van het risico van beslaglegging, kunnen belemmeren”.

Afhankelijkheid olie- en goudproductie

De toekomstige fiscale stabiliteit is sterk afhankelijk van het Granmorgu offshore oil project, ontdekt in 2019. Staatsolie produceert momenteel 16.000 tot 17.000 vaten olie per dag, terwijl GranMorgu vanaf 2028 naar verwachting 200.000 tot 220.000 vaten per dag zal produceren. Het prospectus benadrukt: “Naast directe fiscale voordelen voor de regering uit royalty’s op bruto productie-inkomsten en profit oil sharing, omvatten de verwachte indirecte voordelen hogere dividenden van Staatsolie, inkomstenbelasting op de belastbare winst van de aannemers en hogere inkomstenbelasting van werkgelegenheid, toeleveringsketens en gerelateerde sectoren.”

De verwezenlijking van deze voordelen is onzeker. Vertragingen in infrastructuur, technische storingen of milieu-incidenten kunnen de productie vertragen of verlagen. Ook geopolitieke spanningen, verschuivingen in energiebeleid of ongunstige weersomstandigheden kunnen impact hebben. “Elk van deze risico’s zou de fiscale positie van Suriname en de economische groeivooruitzichten materieel nadelig kunnen beïnvloeden en op zijn beurt het vermogen om aan zijn verplichtingen onder de Notes te voldoen, evenals de marktprijs van de notes”, waarschuwt het prospectus.

Goudproductie is eveneens cruciaal, goed voor bijna 80 procent van de exportopbrengsten tussen 2020 en 2024 en ongeveer een kwart van het overheidsbudget. Staatsolie heeft aandelen in belangrijke goudmijnen en de overheid bezit 5 procent van de Rosebel-mijn. Het memorandum stelt: “De regering ontvangt momenteel aanzienlijke fiscale inkomsten van het staatsoliebedrijf Staatsolie in de vorm van belastingen en dividenden en de verwachte offshore productie van het Granmorgu Oil Project zal naar verwachting aanzienlijke inkomsten genereren voor de regering”.

Dutch disease en fiscale uitdagingen

Suriname loopt risico op ‘Dutch disease’, waarbij resource windfalls leiden tot waardestijging van de lokale munt, inflatie en verzwakking van andere sectoren. Ondanks wetgeving om olie-inkomsten te beheren, waarschuwt het prospectus: “Niettegenstaande deze beleidsmaatregelen, kan Dutch disease leiden tot een appreciatie van de wisselkoers, waardoor lokaal geproduceerde concurrerende goederen en diensten niet-concurrerend worden en in het verlengde daarvan de kwetsbaarheid voor cycli in grondstoffen wordt versterkt”. Hoge schulden, afhankelijkheid van grondstoffen en marktvolatiliteit vergroten de kwetsbaarheid voor binnenlandse en internationale schokken.

Politieke en sociale onzekerheid

Politieke instabiliteit blijft een factor. Suriname heeft in de jaren tachtig en negentig sociale en politieke onrust gekend, met conflicten tussen etnische groepen, guerrillabewegingen, staatsgrepen en militaire dictaturen. “Verslechterende veranderingen in de politieke en sociale omgeving in Suriname zouden een destabiliserend effect op de regering kunnen hebben, wat de Surinaamse economie en het vermogen van Suriname om betalingen te doen op zijn uitstaande publieke schulden, inclusief de notes, nadelig zou kunnen beïnvloeden”, staat in het prospectus.

De verkiezingen van mei 2025 resulteerden in een gefragmenteerd parlement. De Nationale Democratische Partij vormde een coalitie en koos Jennifer Geerlings-Simons als eerste vrouwelijke president. Hoewel de overgang vreedzaam verliep, blijft politieke stabiliteit een aandachtspunt voor investeerders.

Valuta-, inflatie- en renterisico’s

De Surinaamse dollar heeft aanzienlijke depreciatie doorgemaakt. In oktober stond de koers op SRD 39,40 per US dollar, met een risico op lagere fiscale inkomsten en kapitaaluitstroom. Ook de inflatie is volatiel geweest, met pieken van 60,7 procent in 2020 en 2021, maar dalend naar 10,1 procent in 2024.

Wereldwijde rentestijgingen kunnen Suriname extra druk geven op schuldendienstkosten en financieringsmogelijkheden. Het prospectus merkt op dat een dergelijke situatie “het vermogen van Suriname om zijn uitstaande publieke schuld, inclusief de notes, te bedienen nadelig zou kunnen beïnvloeden”.

Juridische, markt- en structurele risico’s

Suriname is een soevereine staat, waardoor het moeilijk is buitenlandse rechtszaken af te dwingen. Buitenlandse investeerders zouden Surinaamse rechtbanken moeten inzetten, met beperkingen op beslaglegging. Bovendien is er geen gevestigde secundaire markt voor de notes. “We weten niet in welke mate de interesse van investeerders zal leiden tot de ontwikkeling van een actieve handelsmarkt voor de notes van beide series of hoe liquide die markt zal worden als ze zich ontwikkelt”, aldus het prospectus.

Daarnaast kunnen collectieve acties ertoe leiden dat een meerderheid van obligatiehouders de voorwaarden wijzigt, waarbij alle houders gebonden zijn. Extra uitgiften van notes kunnen de bescherming van bestaande investeerders verzwakken.

“Hoge schulden, afhankelijkheid van grondstoffen en marktvolatiliteit vergroten de kwetsbaarheid voor binnenlandse en internationale schokken”

Conclusie: hoge risico’s, potentieel hoge opbrengst

Hoewel de regering optimistisch is over de toekomstige olie-inkomsten en fiscale hervormingen, schetst het prospectus een waarschuwend beeld. Tussen de afhankelijkheid van grondstoffen, politieke onzekerheid, hoge schulden en marktschommelingen zijn de risico’s voor investeerders aanzienlijk. “Elk van deze factoren, evenals volatiliteit in de markten voor effecten die vergelijkbaar zijn met de notes, kan de liquiditeit van en de handelsmarkt voor de notes nadelig beïnvloeden”, waarschuwt het memorandum.

Voor beleggers biedt Suriname kansen in een rijke natuurlijke hulpbronnenmarkt, maar de waarschuwingen zijn duidelijk: hoge opbrengsten gaan gepaard met hoge risico’s.