BESCHOUWING — De oneerlijke strijd tegen corruptie

door

De corrupte figuren vallen de laatste tijd als rijpe appeltjes van de bomen. Dat verbaast eigenlijk niemand, want de controlemechanismen van de overheid falen al jaren. Maar dat verantwoordelijke politici nu opeens moord en brand schreeuwen over al die misstanden die nota bene onder hun ogen plaats hebben gevonden, is bijna te lachwekkend voor woorden.

Tekst Armand Snijders

Beeld mcpnv.sr & seafoodsource.com

De voormalige Chinese minister van Landbouw, Tang Renjian, is enkele dagen geleden in eigen land tot de doodstraf veroordeeld wegens het aannemen van 38 miljoen US dollar aan steekpenningen. In het verleden hebben ook heel wat andere politici én ambtenaren – omdat zij zich schuldig hadden gemaakt aan corruptie – eenzelfde lot ondergaan.

“Door nu de vermoorde onschuld te spelen en te zeggen dat hij er helemaal geen weet van had, zoals Santokhi doet, trekt hij de intelligentie van de Surinamers ernstig in twijfel”

Hoewel het wel zeer rigoureuze straffen zijn, wordt er vanuit Suriname met enige jaloezie naar de aanpak van corruptie door de Aziatische grootmacht gekeken. De doodstraf geven hoeft nou ook weer niet (want dan blijven er maar weinig politici over, wordt enigszins gekscherend gezegd), maar het straffen zou in ieder geval wél moeten. Nu gaan de daders in Suriname veel te vaak vrijuit, wat bovendien voor anderen aanleiding is om ook de gok te nemen om de fout in te gaan. Immers, de pakkans is heel klein.

Heel erg boos

Maar het gaat ook wel eens mis, zo bleek recentelijk bij de Melkcentrale Paramaribo, waar al sinds 2018 tijdens de regering-Bouterse/Adhin voor vele miljoenen Surinaamse dollars aan melkpoeder is gestolen. De complete leiding van het bedrijf en personeelsleden zijn opgesloten, omdat ze daar aan hebben meegewerkt en mee hebben geprofiteerd.

Oud-president Chandrikapersad Santokhi zei in het programma ‘De Tafel’ op Rasonic TV dat hij hier “heel erg boos” om kan worden. Tegelijkertijd waste hij zijn handen in onschuld, alsof hij niet vijf jaar lang het land heeft geleid en zijn regering het reilen en zeilen bij de staatsbedrijven niet in de gaten moest houden. Maar dat heeft hij verzuimd.

Het is natuurlijk wel begrijpelijk dat Santokhi er alles aan probeert te doen om zijn straatje schoon te vegen. Want onder zijn bewind zijn de Centrale Lands Accountantsdienst (Clad) en de Algemene Rekenkamer, dé instanties die het reilen en zeilen van de overheid wettelijk in de gaten moeten houden, behoorlijk uitgehold.

Onder de mat schuiven

Sterker nog, onder toenmalig minister Armand Achaibersing van Financiën en Planning werden de meeste deskundigen die er zaten “wegens gewijzigde beleidsinzichten” aan de kant geschoven. En als er al misstanden aan het licht kwamen, dan werd geprobeerd deze onder de mat te schuiven. Dit werkte de toch al aanwezige corruptie nog meer in de hand.

Door nu de vermoorde onschuld te spelen en te zeggen dat hij er helemaal geen weet van had, zoals Santokhi doet, trekt hij de intelligentie van de Surinamers ernstig in twijfel. Echter, er liggen nog veel meer dossiers uit zijn regeerperiode te wachten op een onderzoek; de lijst is zelfs te lang om op te noemen, het zijn er minstens 120.

“Zeggen dat je corruptie te lijf wil gaan is één ding, dat in de praktijk ook daadwerkelijk kunnen, is een heel ander verhaal”

Bij vrijwel ieder ministerie en tal van parastatale bedrijven en naamloze vennootschappen van de staat zijn op z’n minst vermoedens – of sterke aanwijzingen – van onoorbare praktijken die om een onderzoek schreeuwen. Niet alleen om de mogelijke misstanden aan de oppervlakte te brengen, maar ook om eventueel aan te tonen dat er niets in strijd met de wet is gebeurd en de potentiële verdachte personen, wiens namen al uitgebreid op sociale media circuleren, definitief vrij te pleiten.

Want dat moet ook worden gezegd: je bent tegenwoordig bij voorbaat al schuldig bevonden en veroordeeld omdat grappenmakers je naam via internet in een kwaad daglicht stellen. En als je pech hebt, word je al door de politie in een cel gezet zonder dat een gedegen onderzoek heeft plaatsgevonden, alleen maar omdat je op dat moment van een verkeerde politieke partij bent.

Paarse haviken

President Jennifer Geerlings-Simons heeft de aanpak van corruptie tot één van haar meest belangrijke speerpunten gemaakt. Alleen zal nog moeten blijken of ze er in slaagt om deze – in ieder geval deels – uit te bannen. Want ook binnen haar eigen NDP zitten grijpgrage haviken die overal een graantje van proberen mee te pikken. Dus zeggen dat je corruptie te lijf wil gaan is één ding, dat in de praktijk ook daadwerkelijk kunnen, is een heel ander verhaal. Want die paarse haviken schakel je niet zomaar uit.

Het zou in ieder geval wel bemoedigend zijn – als er duidelijk aanwijzingen én bewijzen zijn – dat iemand willens en wetens een scheve schaats heeft gereden, de persoon in kwestie zich voor de rechter moet verantwoorden. Of het nu om een (gewezen) ambtenaar, parlementariër, minister of staatshoofd gaat.

De doodstraf mag in alle gevallen achterwege blijven, als er maar wel een passende straf wordt gegeven die recht doet aan de gepleegde daad. En die vooral een afschrikwekkend effect heeft op anderen. Anders zal de strijd tegen corruptie altijd oneerlijk blijven.

De Chinese minister Tang Renjian is tot de doodstraf veroordeeld wegens corruptie.