Ananastelers krijgen zonder eigendomsgrond productiefinanciering

door

Suriname heeft een historische mijlpaal bereikt in de ontwikkeling van de agrarische sector. Voor het eerst hebben ananastelers uit inheemse- en tribale dorpen toegang gekregen tot financiering, ondanks het ontbreken van eigendomsrechten op hun land. Dankzij het Agrifood Systems Transformation Accelerator-project (Asta), gefinancierd door het Joint SDG Fund van de Verenigde Naties (VN), kunnen zes boeren investeren in hun kostgronden, onder meer om die productie klaar te maken.

Tekst en beeld Sharon Singh

In samenwerking met de betrokken internationale organisaties zijn er proefvelden met biologisch geteelde ananas aangelegd in Matta, Redi Doti en het Marowijnegebied. Er is voor het project 470.000 US dollar beschikbaar. Hoe dit geld wordt verdeeld, is niet duidelijk. Wel is bekend dat elke aanvraag op zichzelf wordt beoordeeld.

“Ik ben zeer positief gestemd. Het is een echte doorbraak, vooral voor inheemse en tribale volkeren”Cyrell Sabajo

Resultaat

Swami Girdhari, vertegenwoordiger van het Asta-project, licht tegenover de Ware Tijd toe dat dit resultaat voortkomt uit jarenlange voorbereiding en samenwerking. “Het project begon in 2019 met steun van de overheid. In 2022 vond de officiële lancering plaats. We hopen dat deze ondersteuning structureel blijft, want dit initiatief overstijgt politieke belangen. Het is bedoeld voor álle Surinamers.”

Girdhari benadrukt dat ongeveer 95 procent van de ananastelers van inheemse afkomst is. “Zij beschikken over traditionele, mondeling overgedragen kennis. Maar om internationaal mee te doen, zijn moderne technieken en markttoegang nodig en daarvoor biedt Asta de juiste ondersteuning.”

Een groot obstakel bleek de beperkte toegang tot financiering. Omdat veel boeren op collectieve gronden werken, hebben ze geen eigendomsbewijzen en kunnen ze geen onderpand bieden. De oplossing kwam in de vorm van drie ondersteunende structuren: de Horticulture Innovation Hub (HIH), de Collateral Financial Facility (CFF) en een digitaal platform in ontwikkeling. De HIH biedt training in moderne, duurzame teelttechnieken; de CFF fungeert als cash-onderpand, waardoor boeren toch in aanmerking komen voor een lening en het platform moet hen ondersteunen bij planning en beheer van hun productie.

Trustbank Amanah treedt op als beheerder van de onderpandfaciliteit binnen het project. “Boeren hoeven geen fysiek onderpand te bieden, maar moeten wel aan voorwaarden voldoen, zoals het aantonen van hun areaal, eigen inzet van arbeid en plantmateriaal.” De financiering is bedoeld voor het productie klaar maken van de grond, het inhuren van apparatuur en de aanschaf van benodigdheden zoals organische meststoffen.

Girdhari noemt de onderpandfaciliteit “meer dan een financieel instrument.” Het stelt de boeren in staat om hun tradities te combineren met moderne landbouwmethoden. Dit versterkt niet alleen hun economische positie, maar draagt ook bij aan voedselzekerheid, werkgelegenheid en waardigheid.

Ontwikkeling

Maureen Badjoeri, directeur van Trustbank Amanah, onderstreept het belang van het project: “Dit moment markeert niet alleen vooruitgang in onze agrarische sector, maar bevestigt ook onze gezamenlijke overtuiging dat landbouw en financiële dienstverlening elkaar versterken. Naast de olie- en gassector is het van cruciaal belang dat we inzetten op economische diversificatie. De landbouwsector speelt daarin een sleutelrol. Als fondsbeheerder van het Nofa-fonds ondersteunen wij actief deze groei.”

Zij wijst erop dat wereldwijd voedselzekerheid en voedselveiligheid steeds hoger op de internationale agenda staan. “Voedselproducenten zijn niet alleen de leveranciers van ons dagelijks voedsel, maar ook de hoeders van duurzame landbouw en economische stabiliteit. Hun positie moet worden versterkt, met steun van zowel overheid als private sector via beleid, innovatie, middelen en toegang tot financiering.”

Lisa Kurbiel, hoofd van het secretariaat van het Joint SDG Fund, zei dat dit initiatief aantoont wat mogelijk is wanneer de krachten worden gebundeld. “We prijzen de Surinaamse regering voor het bevorderen van deze samenwerking. Samen introduceren we ethische en inclusieve financiële oplossingen, ontworpen voor Surinaamse boeren. Oplossingen die veerkrachtig zijn, groei versnellen en niemand buitensluiten. De garantievoorziening die vandaag gelanceerd is, is meer dan een financieel instrument het is een brug tussen ambitie en actie.”

De regering, vertegenwoordigd door de ministers Mike Noersalim en Melvin Bouva, heeft zich verbonden aan het duurzame ananasproject. Daarmee is een belangrijke stap gezet op weg naar een duurzame en inclusieve toekomst voor de ananassector.

Doorbraak

De ontwikkeling van een duurzame ananaswaardeketen, gericht op export, sluit aan bij de visie van het Inheemsen Kollektief Suriname (Iksur). Voorzitter Lloyd Read benadrukte dat voedselonafhankelijke en economisch zelfstandige dorpen het uiteindelijke doel zijn. “Door lokaal te produceren en alleen het overschot op de markt te brengen, dragen we bij aan eerlijke handel en economische participatie. Wat begon in inheemse dorpen, breidt zich nu uit naar andere delen van het land. Dit initiatief creëert werkgelegenheid, versterkt financiële onafhankelijkheid en stimuleert ondernemerschap.”

Ananasteler Cyrell Sabajo sprak van een “belangrijk keerpunt”. “Ik ben zeer positief gestemd. Het is een echte doorbraak, vooral voor inheemse en tribale volkeren. Dit project groeit snel. Als ik op één hectare 19.000 plantjes uitzet en elke plant levert gemiddeld vijf nieuwe scheuten op, dan kan ik binnen anderhalf jaar vier tot vijf hectare beplanten.”

Sabajo benadrukte het belang van toewijding en discipline onder boeren: “Als we met vijf serieuze boeren starten, kunnen we in vijf jaar fors opschalen. En dat levert direct inkomen op. De HIH koopt de oogst op, dus we hoeven zelf geen afzetmarkt te zoeken.” Hij hoopt dat andere telers zijn voorbeeld volgen. “Nog dit jaar willen we minstens één hectare beplanten. De eerste oogst wordt in december verwacht.”

De ondertekeningsplechtigheid tussen Trustbank Amanah, HIH en de boeren was donderdag in de Ballroom van Royal Torarica. Deze was georganiseerd door de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties, de Organisatie van de Verenigde Naties voor Industriële Ontwikkeling, de Internationale Arbeidsorganisatie en het Bevolkingsfonds in samenwerking met de ministeries van Buitenlandse Zaken en Landbouw, Veeteelt en Visserij.