Karig pensioen motivatie inzetbaarheid gepensioneerde leerkrachten

door

‘Het ministerie is deels zelf verantwoordelijk voor het ontstane tekort’

De oproep van het ministerie van Onderwijs, Wetenschap en Cultuur (OWC) aan leerkrachten, bureauambtenaren en docenten die weer het onderwijs in willen, is niet aan dovemansoren gezegd. De opkomst van tussen de honderd en tweehonderd mensen is daar het bewijs van. Maar volgens de docenten Marcelino Nerkust en Iwan Olivieira, die beiden de pensioengerechtigde leeftijd zijn gepasseerd, is het tekort voor een deel de schuld van het ministerie zelf. Doelend op toenmalig minister Henry Ori, zegt Olivieira: “Ori besloot vorig jaar plotseling dat gepensioneerde leerkrachten thuis moesten blijven. Snel daarna bleek dat de tekorten, zeker bij de vakken Natuurkunde en Nederlands, enorm waren.”

Tekst Euritha Tjan A Way

Beeld Still

Nerkust was meer dan twintig jaar terug als docent Nederlands verbonden aan de Christus Koningschool een ware power house. Altijd energiek door de hallen van de school lopend, was de leerstof nog een keer uitleggen hem nooit te veel. Ook Olivieira, die bekend staat om zijn flexibele, maar toch doortastende houding op de Algemene Middelbare School, beschrijft zichzelf als iemand die allergisch is voor stilzitten.

“Niet alleen leerkrachten willen een verhoging. Ik wil het als vakbondsman graag voor iedereen. Maar ik denk niet dat de regering zich nu een verhoging kan permitteren” Marcelino Nerkust

Beiden hebben zich gemeld na de oproep van OWC te hebben gehoord te hebben. “Er waren inderdaad veel mensen daar. Ik heb ook wel gemeld aan de minister dat dit een signaal is: gepensioneerden komen niet uit met hun pensioen en voelen zich verplicht om weer werk te gaan zoeken. Dat is toch wel triest”, zegt Nerkust, die nog president is van de lerarenvakcentrale Fols.

Ook hij heeft het afgelopen jaar geen onderwijs gegeven op een openbare school vanwege de maatregel van de Ori. “Ik werd wel gevraagd om mijn krachten te geven op een particuliere school omdat ze daar een leerkracht Nederlands nodig hadden”, zegt Nerkust. Volgens Olivieira hebben veel leerkrachten, die met pensioen gingen, ingespeeld op de behoefte die de particuliere scholen hadden. Dat maakt dat een deel van hen toch wel bij is gebleven met de leerstof.

Kader moet werken

Voor zowel Nerkust als Olivieira geldt dat ze niet zomaar op elk bod van het ministerie zullen ingaan. Nerkust zijn hart ligt bij het begeleiden van leerkrachten op de pedagogische instellingen wat betekent ’s  avonds werken. “Ik ben op deze leeftijd niet meer bereid om vijf uur in de ochtend op te staan, a skin no wani. De wetenschap heeft niet voor niets uitgerekend dat de pensioengerechtigde leeftijd rond de zestig tot 67 moet zijn.” Olivieira wil graag wel op een middelbare school werken als docent Engels. “Dat is wat ik gewend ben en dat is wat ik kan.”

Volgens beide oudgedienden is het belangrijkste motief voor hen en voor velen die bij de oproep aanwezig waren dat een afname van 30 procent van het laatst genoten salaris een regelrechte trip richting armoedig bestaan is. Het pensioen is 70 procent van het salaris dat de gepensioneerden voor het laatst hebben genoten. Dat is voor velen een aderlating. “Je kan niet leven van je pensioen en het kleine beetje AOV. De situatie in Suriname is heel erg, mensen zakken af naar armoede na hun pensioen”, stelt Nerkust.

Olivieira tekent daarbij aan: “Suriname is een land in ontwikkeling en kan het zich niet veroorloven om kader, dat dringend nodig is, met zestig jaar thuis te zetten.” Hij en Nerkust vinden het vreselijk dat de vorige minister op een blauwe maandag besloot om gepensioneerde leerkrachten thuis te laten zitten. “Hij moest drie weken daarna zijn braaksel wel inslikken en velen werden gevraagd om weer te komen werken. Slechts enkelen hebben daar gehoor aan gegeven”, meent Olivieira.

Net als Nerkust vindt hij dat het ministerie liever kan werken met docenten die pas met pensioen zijn, omdat de ontwikkelingen snel gaan. Ook de jeugd is anders ingesteld en dat moeten de mensen wel aankunnen, vinden beiden.

Massaal ontslag

Enkele leerkrachten die nog actief zijn in het onderwijs hebben gedreigd met massaal ontslag als ze in oktober geen salarisverhoging krijgen. Het inzetten van gepensioneerde leerkrachten wordt op sociale media door deze groep bekritiseerd omdat het hun onderhandelingspositie mogelijk verzwakt.

“Mensen kunnen niet van het onderwijs houden dan is hun maag leeg”Iwan Olivieira

Nerkust: “Niet alleen leerkrachten willen een verhoging. Ik wil het als vakbondsman graag voor iedereen. Maar ik denk niet dat de regering zich nu een verhoging kan permitteren.” Hij benadrukt dat als er nu gestaakt wordt voor meer geld, de staking waarschijnlijk lang zal duren. “Ik heb met veel pijn en moeite een kledingtoelage kunnen afdwingen vorig jaar. Dus misschien dat in die sfeer wat kan worden gedaan voor deze groep. Maar geld gaat nu niet komen, denk ik.”

Olivieira begrijpt de oproep van de mensen. “Mighty Sparrow zong: ‘you cannot make love on a hungry belly’. Mensen kunnen niet van het onderwijs houden dan is hun maag leeg.” Maar staken nu ziet hij niet als oplossing. “Als je op de middelbare school drie weken achter bent, is je achterstand niet in te halen, want dan volgen de repetities. Dus ik denk toch dat de mensen liever kunnen blijven praten en niet staken.”

Breder dan OWC

Komt het ooit goed met het onderwijs en hoelang zal het duren? Nerkust besluit het antwoord op deze vraag breder te trekken dan alleen het onderwijs. “Kijk naar onze samenleving. Hebben we als totale samenleving genoeg gedaan om onze kinderen te motiveren zich te ontwikkelen? Toenmalig minister Marie Levens presenteerde een tijd geleden statistieken die ons hebben doen schrikken, maar het is waar.”

Hij refereert aan de uitspraak dat 70 procent van de Surinaamse samenleving de tweede mulo niet heeft afgemaakt. Hij stelt de vraag of de staat van het onderwijs nu, niet een resultaat is van hoe weinig is gedaan om het niveau van het hele land op te trekken in de afgelopen jaren. “De mens is de belangrijkste hulpbron van een land. Hebben we voldoende gestopt in het ontwikkelen van die mens en moet deze enorme opgave die nu voor ons ligt alleen door het ministerie van OWC worden opgelost?” vraagt hij retorisch.

Een ‘onmogelijke’ taak lijkt het in dat geval. Leerkrachten, ouders, civil society zijn allemaal in gebreke gebleven vindt Nerkust. “Dus aan iedereen nu de taak wat bij te dragen aan de oplossing.”

Over zeven dagen start de school weer en beiden willen weer ingezet worden. Maar na de oproep is taal noch teken vernomen van OWC voor wat betreft verdere instructies. Wie zal worden geselecteerd, voor welk niveau en wat daartegenover staat is niet bekend. “De laatste week van september komen schooldirecteuren van middelbare scholen samen met de inspectie. Meestal worden de tekorten dan wel duidelijk. Mogelijk weten we dan pas meer”, klinkt Olivieira hoopvol.