50 jaar diplomatieke banden tussen Suriname en Frankrijk samengevat in expo

door

Tekst en beeld Sharon Singh

PARAMARIBO — “Bij het opzetten van deze tentoonstelling kozen we er bewust voor om haar in het Nederlands vorm te geven, zodat ook scholieren toegang hebben tot dit belangrijke verhaal. Op die manier slaan we een brug naar de jongere generatie en versterken we het bewustzijn van onze gedeelde geschiedenis.” Dit zei Rita Tjien Fooh, directeur van het Nationaal Archief Suriname (NAS), ter gelegenheid van de opening van de expositie, waarin vijftig jaar diplomatieke betrekkingen tussen Suriname en Frankrijk wordt belicht.

De tentoonstelling, die wordt gehouden in het kader van de ‘Franse Dagen’ in Paramaribo geeft inzicht in de lange geschiedenis van samenwerking, culturele uitwisseling en gedeelde waarden tussen de twee landen. Ze is het resultaat van samenwerking tussen het NAS, het Territoriaal Archief van Frans-Guyana en de Territoriale Collectiviteit van Frans-Guyana. De expo is elke dag overdag toegankelijk. Op 25 oktober is ze ook ’s avonds open, in verband met Museumn8.

“Deze relatie blijft levend dankzij de inzet van mensen aan beide zijden van de rivier”Franse ambassadeur Nicolas de Lacoste

Bilaterale betrekkingen

De Franse ambassadeur Nicolas de Lacoste verwees woensdag in zijn toespraak naar het symbolische moment waarop de betrekkingen tussen Suriname en Frankrijk officieel begonnen. “Op 25 november 1975 werd Suriname onafhankelijk. Sindsdien hebben onze landen een dialoog opgebouwd, gebaseerd op vertrouwen en samenwerking op verschillende terreinen.” Hij noemde de expo “een weerspiegeling van de inzet en samenwerking tussen de betrokken instellingen”.

Bezoekers krijgen niet alleen inzicht in een halve eeuw diplomatieke betrekkingen, maar ook in de culturele banden die teruggaan tot de zeventiende eeuw: van de komst van de Franse Hugenoten tot recente politieke en economische verdragen. Met ’s, documenten, artikelen en persoonlijke verhalen ontdekken bezoekers hoe de relatie tussen de twee landen zich heeft ontwikkeld.

Een opvallend historisch moment dat wordt belicht, is de Binnenlandse oorlog in Suriname, waarbij veel burgers hun toevlucht zochten in Frans-Guyana. Deze periode heeft de onderlinge band verder versterkt. “Vandaag de dag zetten we de samenwerking voort op gebieden als onderwijs, gezondheidszorg en milieubescherming. Deze relatie blijft levend dankzij de inzet van mensen aan beide zijden van de rivier”, aldus De Lacoste.

Geld niet benut

Minister André Misiekaba van Volksgezondheid, Welzijn en Arbeid vertelde ging na de opening, in gesprek met de Ware Tijd, in op de actuele samenwerking met Frankrijk op het gebied van gezondheidszorg, waarbij het Streekziekenhuis Marwina in Albina centraal staat. “Het geld ligt er al om het volledig operationeel te maken.”

De Franse ontwikkelingsorganisatie Agence Française de Développement heeft vijf miljoen euro toegezegd. Misiekaba noemde het “onbegrijpelijk” dat dit bedrag nog niet is benut. Hij stelde dat prioriteiten worden afgestemd in overleg, waarbij vervoer een belangrijk aandachtspunt vormt.

Zo wordt met het ministerie van Transport, Communicatie en Toerisme gesproken over het instellen van een pendel busdienst voor bewoners tussen Moengo en Albina. Zijn ministerie wil het ziekenhuis actiever promoten, zodat de lokale gemeenschap beter wordt geïnformeerd over de beschikbare zorg.

Hoewel intussen artsen, verpleegkundigen en een kinderarts zijn aangesteld, is er nog een personeelstekort bij het Streekziekenhuis Marwina. Er wordt gekeken naar samenwerking met specialisten van het ziekenhuis in Saint-Laurent-du-Maroni. Misiekaba verwacht dat het ziekenhuis binnen twee tot drie jaar volledig operationeel zal zijn. Huisvesting is alvast geregeld.

Diepgewortelde invloed

Schrijfster en historica Cynthia McLeod deelde haar persoonlijke en historische blik op de Frans-Surinaamse relatie met de Ware Tijd. “Frans is de eerste vreemde taal die ik heb geleerd. Ik ben nog van de generatie waarin je op achtjarige leeftijd gewoon Frans moest leren.”

McLeod benadrukte dat de Franse invloed op Suriname diepgeworteld is. Ze wees op het Hugenoten-verleden van belangrijke figuren in de Surinaamse geschiedenis. “Cornelis van Aerssen van Sommelsdijck, de eerste gouverneur na de oprichting van de Geoctroyeerde Sociëteit van Suriname, was een nakomeling van Franse Hugenoten, net zoals Johan Ferrier (haar vader, … red.), onze eerste president.”

Voor McLeod is het verhaal ook persoonlijk. “Mijn echtgenoot was de eerste ambassadeur van Suriname in Frankrijk.” Zijn is ook in de expo opgenomen.

De Hugenoten, die in de zeventiende eeuw Frankrijk moesten ontvluchten na het opheffen van het Edict van Nantes, speelden een belangrijke rol in de koloniale ontwikkeling van Suriname. “Het waren mensen met kennis en ervaring, vaak afkomstig van grote landerijen. In Suriname stichtten ze plantages met namen als Tout Lui Faut, Maretraite, Mon Plaisir en L’Hermitage. In het begin werd hier zelfs Frans gesproken;  zo groot was hun invloed.”

De tentoonstelling laat zien hoe diplomatie, migratie, geloof en cultuur in de afgelopen eeuwen met elkaar verweven zijn geraakt. Het is een eerbetoon aan gedeeld erfgoed.